Bnakalar’dan Kobi’lere Mikro Kredi

Bankalar yıllık cirosu 1 milyon TL’nin altındaki mikro işletmelere kredi vermek için harekete geçti. Artık bakkal, kasap, restoran gibi küçük işyerlerinin patronları az sayıda evrakla hatta beyana dayalı olarak kredi kullanabilecek…

Küçük İşyerlerine Mikri Kredi

TÜRKİYE ekonomisinin bel kemiğini hiç tartışmasız küçük ve orta boy işletmeler yani KOBI’ler oluşturuyor. KOBİ’ler içinde en büyük pay ise mikro dediğimiz işletmelerde. Yani evinizin karşısındaki bakkal, manav, su tesisatçısı, restoran, kuaför, kasap, oto tamircisi gibi saymakla bitmeyecek kadar çok farklı iş yapan binlerce esnafta. Resmi olmayan verilere göre, bugün Türkiye’de yaklaşık 3.5 milyon şirket faaliyet gösteriyor. Bunun yaklaşık yüzde 95’i KOBİ’lerden oluşuyor. Bu KOBİ’ler içinde tespit edilmiş yaklaşık 2.5 milyon mikro işletme bulunuyor. Başka bir deyişle halihazırda bankacılık sektöründen kredi kullanan 2.5 milyon mikro işletme var.

Öncelikle şunu belirtmekte fayda var, bu veriler hep kayıtlı ve kayıtsız elde edilen verilerinden yapılan tahminlere dayanıyor. Bugün Türkiye’de birçok küçük işletme meslek odalarına ve hatta Maliye’ye kayıtlı değil. Bu Aedenle şirket sayısı ve bu küçük işletmelerdeki çalışan sayısına ilişkin veriler çok sağlıklı değil. Ancak yaklaşık rakamlarla da olsa Türkiye’de ekonominin ve sosyal hayatın temelini, patronun çalışan olduğu, genelde iki veya üç kişinin çalıştığı mikro işletmeler oluşturuyor diyebiliriz. Ufak bir de bilgi verelim mikro işletmenin yasal tanımı kısaca, yıllık cirosu 1 milyon TL’nin altında olan işletmeler…

KÜÇÜKLERE 133 MİLYAR TL

Bugüne kadar bilanço gösteremediği için bankacılık kesiminden finansman bulamayan mikro işletmeler için yeni bir dönemin kapıları açıldı. Bankalar için son yıllarda KOBÎ’ler kadar en küçükler yani mikro işletmelerde önemli bir rekabet alanı haline geldi. Her gün bu kesime özel ödemesiz dönemli, 60 aya varan vadeli krediler veren bankalar bunun dışında danışmanlık, mentorlük, eğitim çalışmaları, hibeler ve teşvikler konusunda da hizmet vermeye başladı. Önümüzdeki yıllarda mikro işletmelere yönelik ürün, hizmet, avantajlar ve kolaylıkların daha da artmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Konu sayıları milyonları aşan mikro işletmeler olunca bankacılık sektörü için de akan sular duruyor. Bugüne kadar patronun çalışan olduğu mikro işletmelerde kaynak ihtiyacı arttığında patron ancak daha maliyetli bireysel kredi kullanarak bu sıkışıklığı aşıyordu. Ancak son yıllarda bankalar kredi kullanma aşamasında büyük sıkıntı yaratan “çok sayıda belge” konusunda geri adım atmaya başladı. Tıpkı bireysel kredilerde olduğu gibi çok az evrakla, hatta düşük tutarlı kredilerde beyana dayalı kredilendirme sürecini başlattılar. Bu nedenle BDDK verilerine göre, son beş yılda mikro işletme kredilerindeki büyüme yüzde 250’lere ulaştı. 2012 sonunda 54 milyar TL olan mikro işletme kredileri 2017 sonunda 133.6 milyar TL’ye fırladı.

2.5 MİLYON TEKİL KULLANICI

Bugün Türk bankacılık sektörünün yıllık cirosu 1 milyon TL’ye kadar olan, bi-lançolu veya bilançosuz gerçek veya tüzel kişilere mikro kredi kullandırdığını söyleyen Şekerbank Strateji ve insan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Aybala Şimşek, “Mikro tanımı içine çiftçi, evinde üretim yapan ev kadını, pazarcı, bakkal da giriyor. Bugün Türk bankacılık sektöründe tarım dahil 2,5 milyon civarında mikro işletme tanımma giren kredili müşteri var. Bu kesimin özellikle bilançoya tabi olmayan en alt dilimi kredilendirilirken, mali verileri yetersiz olduğundan değerlendirilemiyor. Çoğunun bilançosu, gelir gider tablosu ya yok ya büyük eksiklikleri var. Dolayısıyla ödeyebilecekleri tutardaki krediye ulaşabilmeleri için hem finansal danışmanlığa ihtiyaçları var, hem de gelirlerini ve nakit akışlarını öngörebilmek gerekiyor ki kredinin geri dönüşü sağlıklı hale getirilebilsin” diyor.

Şimşek, bu yıldan itibaren Şekerbank olarak mikro finansman ve mikro işletme kredilerine daha büyük ağırlık vereceklerini söylüyor.

ALIM SATIM OLMASI ŞART

Albaraka Türk mikro işletmeler için çeşitli kanallarla farklı vadelerde finansman sağlayarak rekabette güçlenmelerini ve istihdama katkıda bulunmalarını sağlıyor. Bugün cirosu 3 milyon TL’ye kadar olan şirketler için mikro işletme kredisi kullandıranında bulunduklarını söyleyen Albaraka Türk Genel Müdürü Melikşah Utku, “Mikro işletmeler ülkemizin marka değeri için de bir potansiyele sahip.

Çünkü yıllarca işçi olarak çalışan biri kendi uzmanlık alanında bir dükkan açarak çok iyi işler çıkarabilir. Böyle işletmelerimizin marka olma ihtimalini düşünebiliyor musunuz? Nitekim ara ara böyle başarılı insanlarımızı görüyorüm. Biz de her meslek grubunun arkasında durup destek olmaya devam edeceğiz” diyor.

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de küçük işletmelerin bankacılık kaynaklarından yararlanma imkanlarının sınırlı kaldığını vurgulayan Utku, yavaş yavaş bunun kırılmaya başladığı görüşünü savunuyor. Mikro işletmelerin büyük mon-tanlı kredi alabilecek kadar finansal tabloları, teminatları gibi ekonomik güçleri olmayacağı gibi işlerini kendi başlarına yürütebilecek kadar finansal kapasitelerinin de bulunmadığını hatırlatan Utku sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Ancak, özellikle 2000’ler sonrası bu sıkıntı nispeten daha azaldı. Müşterinin ihtiyacına binaen limitlere bağlı olmadan her finansal ihtiyacını karşılayabiliyoruz. Ancak iş modelimiz dolayısıyla reel bir alım satım işlemi olması elzem. Nitekim biz hassasiyetlerimiz gereği nakit temini yapmıyoruz. Alım satım kaynaklı bir kar payı oranı oluyor. Bu da aynı sektörde rekabet ettiğimiz için piyasa oranlarına yakın oluyor. Halen piyasadaki oranlar yüzde 15’lerin üzerinde.”

Albaraka Türk mikro dahil tüm müşterilerinden yasal gereksinimler dışında ek bir evrak almamaya özen gösteriyor. Önümüzdeki dönem mikro işletmeler için bir takım ürün çeşitliliğine gitmeyi hedeflediklerini açıklayan Utku, kredi kartından tutun da tedarikçi yönetimine, sigortaya kadar her alanda yenilikçi ürün ve hizmetler üzerinde çalıştıklarını söylüyor.

ÜÇ AY ÖDEMESİZ 150 BİN TL

Türkiye îş Bankası yıl boyunca Esnafa Destek Kredisi kampanyalarım sürdürüyor. Kampanya kapsamında işletmeler 48 aya varan vadelerle, ister eşit taksitli, ister ilk üç ay ödemesiz 150 bin TL’ye kadar taksitli ticari kredi kullanabiliyor. Banka ayrıca yine bu segmente özel POS ve ödeme kaydedici cihazlar (ÖKC) ile ilgili çözüm sunuyor. Küçük işletmelerin bankanın iş-tiraki ÎŞMER’den f satın aldıkları In-genico marka mobil ve masaüstü ÖKC’lerde dokuz taksit ve MaxiPuan kazanma imkanı bulduğunu söyleyen Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şahismail Şimşek, “Esnafımıza hesaplı bir uygulama olan Sabit Tarifeli POS’tan faydalanmalarını öneriyoruz. Bu uygulama, aylık sabit ücret ödeyerek, belirli bir üst limite kadar kartla yapılan satışları ertesi iş günü tahsil etme imkânı veriyor. Ayrıca çek-senet tahsilatı, havale, EFT gibi nakit yönetimi ihtiyaçlarında da avantajlı ‘îş’te Hesaplı Tarife Paketleri’miz var” diyor.

İş Bankası küçük işletmeler için Ticari İnternet Şubesi ve Ticari İşCep uygulamalarını da hayata geçirdi. Esnaf ve gerçek kişi tacirlerin İşCep üzerinden çok sayıda işlemi takip edebildiğini söyleyen Şimşek, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Müşterilerimiz İşCep sayesinde POS işlemleri ile çalışma koşullarım takip ederek mevduat hesaplarının ayrıntılarını, ticari kredi bilgilerini, çek-senet tahsilatlarını ve çek karnesine bağlı işlemleri kolayca görüntüleyebiliyor. Ayrıca Ticari İşCep üzerinden paket tarife almak ve kalan kullanımlara hızlıca ulaşabilmek de mümkün. Artık hem müşterilerimiz, hem de müşterimiz olmayan diğer esnaf ve küçük işletmeler POS-ÖKC başvurularını Isbank.com.tr üzerinden gerçekleştirebiliyor, işlerine ara vermek durumunda kalmıyor.”

BEYANA DAYALI KREDİ VERİYOR

Akbank mikro kredilere başvuru süreçlerini bireysel kredilerde olduğu gibi yalınlaştırıp, bilgi ve evrak setini minimuma indirdi. Bu nedenle artık Akbank bireysel müşteriden istediği gelir belgesine karşın mikro işletmelerden de sadece yıllık ciro bilgilerini talep ediyor. Belirli tutarın altındaki kredi taleplerinde ise bu bilgiler beyana dayalı da olabiliyor. Mikro işletmelerin internetten veya cep telefonlarından Akbank Direkt üzerinden limitleri dahilinde kredi kullanabildiğini söyleyen Akbank KOBİ Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Bülent Oğuz, “Müşterimiz olmayanlar ise şubelerimize gelerek nüfus cüzdanı ve cirolarını gösteren bir belge ile hızlı ve kolay kredi kullanabiliyorlar. Çok yakında baştan uca dijital süreçlerimizi de hayata geçiriyor olacağız.

Bugün esnafımıza ‘Olduğunda Öde Kredisi ile para kazanmak için al, kazanmaya başladığında öde’ diyoruz. Böylelikle, nakit akışlarına uygun geri ödeme imkanı sağlıyoruz. Gönlüne Göre Öde Esnafım kapsamında 36 ay vade ve 50 bin TL’ye kadar kredi sağlıyoruz. Buna karşın esnafımıza altı farklı ödeme imkanı sunuyoruz. Bunun dışında esnafın tasarruf ihtiyacına, onlara yakın bir ifadeyle çözüm getirmeye çalıştık ve Siftah Biriktiren Hesap’ı kullanıma sunduk.

‘Kuruşun Değerim Bilen Tarifeler’ ile KOBİ’lerimiz havale, EFT, çek karnesi, çek tahsilatı gibi bankacılık işlemlerinden belirli adetlerde aylık, altı aylık veya yıllık ücret karşılığı yararlanabiliyorlar. Eko POS Tarifeler ile aylık sabit bir ücret ödeyerek, başka komisyon veya üye işyeri ücreti ödemeden POS kullanılabiliyor. Buna ek olarak esnafın finansmana erişimini kolaylaştırabilmek için KGF ve KOSGEB gibi çeşitli kuruluşlarla da işbirliklerimiz var.”

Banka Akbank Direkt sayesinde artık kredilerin dijital kanallardan kullanılmasına da imkan sağlıyor. Sunulan bir diğer hizmet ise Web’den POS başvuru imkanı. 2017’de mikro işletmeler açısından KGF destekli krediler ve KOSGEB kredilerinin büyük önemi olduğunu hatırlatan Oğuz, “2017 ilk çeyreğinde çok yoğun bir çalışmayla yaklaşık 37 bin işletmeyi KOSGEB programından yararlandırdık ve bu program özelinde yüzde 15 civarında bir pay aldık” diyor.

Akbank yine KOBİ ve mikrolara özel Paraşüt uygulamasını da hayata geçirdi. Paraşüt ile işletmeler fatura kesmekten ödeme takibine, online tahsilattan raporlamaya kadar tüm finansal operasyonlarını yönetmeye başladı. En son KOBİ ve mikrolara özel “Kolay İK” sayesinde işlemler, bordro yönetimi, toplu maaş ödemesi, yıllık izin/çalışan haklan yönetimi, masraf-nakit avans yönetimi ve performans yönetimi gibi pek çok ÎK süreci Akbank’la birlikte yapılabiliyor.

RİSK ORANINA GÖRE FAİZ

Yapı Kredi, belirli bir meslek grubu ayrımı yapmadan, cirosu ve kredi limiti belirli bir tutarın altında olan tüm müşterileri mikro işletme çatısı altında değerlendiriyor. Kredi tahsis kriterlerini sağlayan tüm müşterilerin mikro işletme kredilerinden faydalandığı bilgisi veren Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Serkan Ülgen, “Mikro işletmelerimiz maksimum 200 bin TL’ye kadar kredi kullanabiliyor. Faiz müşterinin risk oranına ve kredi kullandıranındaki teminatlara göre değişiyor. Düşük riskli müşteriye düşük faiz oram sunuluyor. Ayrıca müşterinin teminat vermesi durumunda da risk azaldığı için faiz indirimi uygulanıyor” diyor. Bankanın kredi talep eden müşteri bazında talep ettiği evraklar değişiklik gösterebiliyor. Kredisi onaylanan müşterilerin kredi kullandıranı esnasında mevzuatın gerektirdiği evraklar dışında ek bir talebi bulunmadığını ifade eden Ülgen, konuşmasını şöyle sürdürüyor:

“Bireysel müşterilerimizde olduğu gibi ticari müşterilerimizi de dijitalleştirmek amacıyla birçok proje yürütüyoruz. Bu çalışmalar kapsamda mevduat ve ödeme ürünleri yanında birçok kredili ürününü de dijital ortamlara taşıdık. Yapı Kredi Kurumsal İnternet Şubesi, Müşteri iletişim Merkezi ve ATM kanalları üzerinden taksitli nakit destek kredisi, esnek ticari hesap, World Business kart ve çek karnesi gibi ürünlerimiz için limit başvurusu alıyoruz. Limitleri onaylanan müşterilerimiz ürün taleplerini şubelerimizden gerçekleştirebiliyor. Ayrıca çeşitli kriterleri sağlayan müşterilerimiz, şubeye gitmeden hafta sonu dahil Yapı Kredi Kurumsal İnternet Şubesi üzerinden de taksitli nakit destek kredisi, borçlu cari kredi ve spot kredi; Müşteri iletişim Merkezi üzerinden ise taksitli nakit destek kredisi kullanabiliyor. Önümüzdeki dönemde de bu çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”

750 BİN TL’YE KADAR KREDİ

Türk Ekonomi Bankası (TEB), müşterilerine İşletme Bankacılığı çatısı altında mikro işletme kredisi veriyor. Sektör ayrımı yapmadan kredi sağlayan TEB, buna karşın perakendeciler, gıda/restoran işletmeleri, inşaat sektörü, hazır giyim (konfeksiyon) eşya ve aksesuarları, mobil telefon ve aksesuarları satışı, toptan ticaret (tüketim malları, yiyecek, içecek, makina vs. toptan ticareti) işletmelerine ağırlık veriyor.

Ortalama 5 bin TL ile başlayan işletme kredilerinin maksimum 750 bin TL’ye kadar çıktığı bilgisi veren TEB KOBI Bankacılığı Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Müdür Vekili Turgut Boz, “Bu seg-mentin kredi ortalaması 50 bin-75 bin TL aralığında. Faiz oranı ise dönemsel olarak ve kredi türüne göre değişiyor. Mevcut müşterimizden güncel mali veri bilgilerini (mizan, gelir beyannamesi) almamız yeterli oluyor. Yeni müşterimizin ise, vergi levhası, imza sirküleri, Ticari Sicil Gazetesi, kimlik fotokopisi, mali veri bilgisi (mizan&gelir beyannamesi) varsa mal varlığı belgelerini (tapu fotokopileri, araç ruhsatları vb.) getirmesi gerekiyor” diyor.

Boz, ayrıca Kredi Garanti Fonu (KGF) ve KOSGEB gibi kuramlarla işbirliği yaparak avantajlı kredi imkanları sağladıklarını da söylüyor. Yine küçük işletme sahiplerine özel çıkartılan TEB Patron Kart ile esnafın en çok ihtiyaç duyduğu kredilere tek bir kart üzerinden ulaşmasına imkan sağladıklarını söyleyen Boz, mikro işletmelere özel çıkarttıkları hizmet ve ürünleri ise şöyle sıralıyor:

“Taksitli Ticari Kredi, Kredili Mevduat Hesabı ve Business Kart özelliklerini tek bir kartta barındıran TEB Patron Kart ile esnaf ve küçük işletmeler, temel kredi ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. 36 aya varan vadelerle 7/24 kredi kullanabiliyorlar. Öncelikli ürünlerimiz arasında POS çözümleri ve TEB çeki de var. Kuyumcular için Milyem POS, çiftçilerimize Harman Kart ve Harman POS gibi özel POS çözümlerimiz de var. Ayrıca TEB POS Kredi, TEB POS Sigorta, E-Ekstre, TEB Güvenli Ödeme Sayfası, POS Blokesi Çözme, TEB Bonus işyeri gibi kampanyalarımız da mevcut.”

KREDİ TUTARINA KISİT YOK

Türkiye Finans cirosu 2 milyon TL’ye kadar olan firmalara mikro işletme çatısı altında hizmet veriyor. Finansman desteği konusunda özellikle esnek ödeme planlı programlarıyla dikkat çeken banka, bu kapsamda tarımsal üreticiler, esnaf ve sanatkarları desteklemeye öncelik veriyor. Kredi Garanti Fonu (KGF) kapsamında da işletmelere destek verdiklerini söyleyen Türkiye Finans Perakende Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Necati Özdeniz, mikro kredilerin şartlarına iliş-kinse şu bilgileri veriyor:

“İşletmelerimizin finansman desteği ihtiyacında tutar kısıtı koymuyor, ihtiyaca ve müşterilerimizin ödeme gücüne göre değerlendirme yapıyoruz. Bir katılım bankası olarak finansman kâr oranlarımız, değerlendirme kriterlerimiz belli kurallar çerçevesinde her müşteride farklılık gösteriyor. Ancak müşterilerimize sunduğumuz finansman kâr oranlarını piyasa ortalamasına göre tercih edilir seviyede sunmaya özen gösteriyoruz.”

Banka kredi için başvuran mikro işletmelerden ticari varlığına dair güncel belgelerini talep ediyor. Bugün 288 şubeden 236’smda mikro işletmelere özel pazarlama kadrosu bulundurduklarım söyleyen Özdeniz, “Bu yıl, yaygın şube ağımızı daha da arttıracağız ve yeni şubelerimizde de esnafımıza hizmet edecek kadrolaşmayı ön planda tutuyor olacağız” diyor.

CİRO SINIR11.5 MİLYON TL

GNB Finansbank yıllık cirosu 4 milyon TL’ye kadar olan firmalara, yani esnaf ve KOBÎ’lere mikro kredi kullandırıyor. Her sektörden ve coğrafyadan firmalara, teknolojik altyapı aracılığıyla hizmet sunan banka, örneğin Tarım Bankacılığı birimi ile çiftçiler ve tarımla ilişkili olan tüm firmalara hizmet veriyor. Bankada yine benzer bir yapı, Gayrimenkul Proje Finansmanı birimi ile inşaat firmaları arasında sürdürülüyor.

GNB Finansbank’ın banka politika kurallarına göre, yıllık cirosu 1.5 milyon TL’ye kadar olan işletmeler mikro işletme kapsamında değerlendiriliyor. Bu işletmelere mikro kredi verdiklerini söyleyen GNB Finansbank Bireysel ve KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Erkin Aydın, “Faiz oranı içinse müşterinin skoruna ek olarak nakit akış döngüsü, teminat yapısı, çalışma hacmi gibi dinamiklerde devreye giriyor” diyor.

QNB Finansbank kredi kullanmak isteyen firmalardan vergi levhası, sicil-esnaf kaydı, imza beyannamesi gibi resmi evrakları standart olarak istiyor. Bunlara ek olarak 50 bin TL üzerindeki krediler için müşterilerin mali verilerim ve demografik bilgilerini de talep ediyor. Bugün 350 binin üzerinde mikro işletme ile aktif bir şekilde çalışan QNB Finansbank’ta hali hazırda kredilerin yüzde 20’si mikro kredilerden oluşuyor. Kredi Garanti Fonu, KOSGEB ve yurt-dışından KOBİ’ler için alman uzun vadeli kaynakların da desteğiyle 2017’de mikro kredilerde yüzde 39 oranında büyüyerek 20 milyar TL’ye yakın kredi kullandırdıkları bilgisi veren Aydın, 2018 içerisinde bir önceki seneye oranla mikro kredilerde yüzde 30 büyüme hedeflediklerini söylüyor.

Hangi banka, hangi hizmeti sunuyor?

AKBANK

Akbank mikro çatısı altındaki belirli sektörlere farklı hizmetler sunuyor. Örneğin, banka tarım sektöründeki 3 milyon çiftçiye odaklanmış durumda. Bu noktada Akbank tarım sektörünün ihtiyaçlarını, sezonluk nakit akışlarını da göz önünde bulundurarak bankacılık ürünleri ve sigorta hizmetleri ile karşılıyor.

Konaklama başta olmak üzere acente, mağaza, restoran gibi turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalara yönelik çözümler de üretiyor. Örneğin, Sezon Ödemeli Turizm Kredisi’ni firmalar yapacakları yeni yatırımlar için olduğu kadar, yeni sezon ihtiyaçları olan işletme kredisi için de alabiliyor. Banka zaman zaman eczacılara yönelik günün değişen şartlarına uygun kredi imkanı da sağlıyor. Ayrıca hakediş ödemelerine aracılık kapsamında taşıma işi yapan halk otobüsleri, kooperatifler gibi kitleye de uzun süredir ayrıcalıklı hizmet sağlıyor. Ayrıca bu işin finansmanı amacıyla Akbank taşıt kredisi kullanımına da aracılık ediyor.

YAPI KREDİ

Banka Kredi Garanti Fonu (KGF] ile mevcut işbirliği kapsamında kadın girişimcilere KGF kefalet desteği ile kredi ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunuyor. Önümüzdeki dönemde de bu işbirliği kapsamında kadın girişimcilere yönelik destekleri sürdürmeyi planlıyor.

İŞ BANKASI

Kadın girişimcilere finansal ve teknik destek vermeyi içeren Kadın İşletmelerine Finansman ve Danışmanlık Desteği Programı’na İş Bankası da katıldı. Bu programa göre, kadın girişimcilere sadece finansal destek sunma noktasından öte danışmanlık desteği de sağlanması hedefleniyor. Eğitim projeleri ile seminerler yoluyla işlerini büyütmeleri ve dada ileriye taşımaları için de destek sağlanıyor.

İş Bankası da 2017’de Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ortaklığında İstanbul, Ankara, İzmir ve Muğla’da kadın girişimcilere pazarlama ve iletişim becerileri ile liderlik alanlarında gelişim atölyeleri düzenledi. Pazarlama ve İletişim Becerileri Gelişim Atölyesi’nde pazarlamanın bileşenleri, iletişim kanalları ve etkin kullanımı konusunda bilgi verilirken Lider Kadınlar Gelişim Atölyesi’nde farklı liderlik yaklaşımları uygulanabilir egzersizler ve günlük hayattan alınmış örnekler de aktarılıyor.

ŞEKERBANK

Sadece ev ekonomisine katkıda bulunmak isteyen kadın girişimcilere özel Aile Destek Paketi var. Buradaki hedefi evde üretim yapan kadınların finansmana ulaşarak işlerini büyütmesi ve kırsaldaki kadının ekonomiye dahil edilmesi. Burada kredilendirme yaparken nakit akışına da bakıyor. Ancak bu nakdi yaratırken, örneğin tavuğunun yumurtasını bile gelire dahil ediyor. Ödeyebileceği taksit tutarı ve ihtiyacına göre ortalama 24 ay vadeli kredilendirme yapıyor. Bu yıl kırsaldaki kadınlara özel aile destek kredisi öncelikli olacak.

QNB FINANSBANK

QNB Finansbank, Avrupa Yatırım Bankası’nın desteklediği bir program kapsamında kadınların etkin ortak olduğu veya kendi sahipliğindeki işletmelere özel fonlar sağlıyor.

Bu kapsamda banka 250 milyon TL’nin üzerinde yaklaşık 6700 adet kredi kullandırdı. Banka önümüzdeki dönemde de bunun gibi programlar ve fonlar ile destek vermeyi sürdüreceğini açıkladı.

ALBARAKA TURK

Albaraka Türk kadınların sektörden beklentileri ve ihtiyaçları daha farklı olduğundan kadın bankacılığı üzerinde çalışmalar yapıyor. Kadınlara yönelik çeşitli zamanlarda ihtiyaçlarına yönelik kampanyalar da düzenleyen banka kişiselleştirilmiş ürün ve kampanyalara ağırlık veriyor. Banka bu bağlamda, teknolojik, altyapısal ve CRM tarafında ciddi atılımlar yapmayı planlıyor.

TÜRKİYE FİNANS

Türkiye Finans bu sene de ekonomiye katma değer sağlayan girişimci kadınları desteklemeyi öncelikli hedefleri arasına aldı. 2017 son çeyreğinde hızla yol almaya başlayan banka, bu strateji paralelinde özellikle İslami giyim konusunda sektöründe öncü fuarlara sponsor oluyor. Kadın girişimcilere yönelik olarak 2018 fuar sponsorluklarını belirleyen Türkiye Finans, bu etkinlikler boyunca fuarda yer alan bireylere ve işletmelere mobil şubesi kanalıyla hizmet götürüyor. Banka ayrıca hesap açılışı, para yatırma, kredi kartı, POS ve finansman desteği de sunuyor.

Didem DEMİRCAN / Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV) Koordinatörü
Bankalara alternatif

Vakıf olarak 30 yıldır dar gelirli kadınların ekonomik ve sosyal güçlenmelerini destekliyoruz. 2002 yılında dar gelirli kadınların ekonomik güçlenmesi için Türkiye’nin ilk mikro kredi kurumu olan Maya Mikro Ekonomik Destek İşletmesi’ni kurduk. Bugüne kadar mikro kredi programımızdan 14 milyon TL’nin üzerinde kredi kullanıldı ve yaklaşık 14 bin kredi verildi. Programın hedef kitlesi dar gelirli, mikro ölçekli bir iş yapan veya yapmak isteyen kadınlar. Krediye başvurmak isteyenler için temel şart alacakları krediyi iş için kullanmaları. Bunun dışında da en az üç kişilik bir grup kurmaları gerekiyor. Bu üç kişi de mikro krediye başvuruyor ve birbirlerinin kredisinin de teminatı oluyor.

Mikro krediye ilk defa başvuran kişiler en fazla 800 TL alabiliyor. İlk kredilerini düzenli bir şekilde ödeyenler krediye tekrar başvurduklarında tutarlar aşamalı olarak artıyor. Mikro kredi programımızdan alınabilen en fazla kredi tutarı 2 bin 500 TL. Krediyi kullanan kişiler geri ödemelerini haftalık olarak yapıyor. Mikro krediye başvuran kadınlara kredi öncesinde temel bir finansal okuryazarlık eğitimi veriliyor. Belediyelerle işbirliği yaparak kadınlara ürünlerini satabilecekleri alanlar sağlanabiliyor, ihtiyaçlarına göre farklı eğitimler, seminerler, mentorluk programları düzenlenebiliyor. Başvuru için de nüfus cüzdanı fotokopisi ve ikametgah dışında herhangi bir evrak talep etmiyoruz.

Aybala ŞİMŞEK / Şekerbank Strateji ve İnsan Kaynaklan Gn. Md. Yard.
”Her yıl 25 bin esnaf, çiftçi, ev kadını krediye ulaşacak”

Şekerbank olarak hem mikro işletme kredisi, hem mikro finansman kredisi veriyoruz. Mikro finansmanın en büyük farkı çoğunlukla daha önce bankacılık sektörüne girmemiş, dolayısıyla sistemde bir kaydı, kredi notu bulunmayan esnaf ve çiftçilere özel sunulması. Söz konusu segment gerekli finansal verileri sağlayamadığı için de standart ticari krediye ulaşamıyor ve genelde bireysel kredi kullanmak zorunda kalıyorlar. Şekerbank olarak mikro finansman alanında uluslararası danışmanlık firması International Projekt Consult GmbH (IPC) ile çalışıyoruz. IPC tamamen nakit akışına dayalı özel bir kredi analizi yöntemi öğretiyor. Bu tekniği 150’ye yakın müşteri temsilcimize eğitimlerle verdik. Bu müşteri temsilcilerimizle müşterinin ayağına gidiyoruz. Bugüne kadar 25 il, 183 ilçe ve 2200 köye gitmişiz. Toplam 50 bine yakın esnaf, çiftçi, evde üretim yapan kadınlarımız ziyaret edildi.

Bugüne kadar 82 bin mikro işletmeye toplam 2,5 milyar TL kredi verdik. Önümüzdeki üç yıl içinde her yıl 25 bin mikro işletmeye mikro finansman ulaştıracağız diye bir hedef koyduk. Bu 25 binin yarısının da esnaf, çiftçi ve ev kadını olmasını hedefliyoruz. Mikro finansman kapsamında evde üretim yapan örneğin evde patik örüp pazarda satan teyzenin bazen sadece TC kimlik numarası ile de kredi veriyoruz. Onunla birlikte gelir giderini hesaplayıp ödeyebileceği taksit tutarını öngörerek ona göre kredilendiriyoruz. Bugün mikro finansmanda kredi tutarı 500 TL ile 25 bin TL arasında. Ayrıca bu kredilerimizden 20 bin TL’ye kadar da masraf almıyoruz. Bu yüzden toplam maliyete baktığımızda diğer kredilere göre daha ucuz diyebiliriz. Ayrıca bir yılı dolmayan mikro işletmeler krediye ulaşamıyor. Mikro finansmanda İse böyle bir süre sınırı yok.

Grameen’den dar gelirliye 720 milyon TL

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) Türkiye Grameen Mikrofinans Programı (TGMP) çatısı altında 2004 yılından bu yana kadınlara kredi vererek onların iş kurmalarını destekliyor. TGMP’nin Türkiye genelinde 61 şehirde 91 şubesi bulunuyor.

Program ile 2003 yılından bu yana 170 bin civarındaki mikro girişimciye toplamda 720 milyon TL kredi verildi. 2018’de 200 bin kişiye ulaşılması hedefleniyor. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA] Başkanı Prof. Dr. Aziz Akgül, “İlk başta başlangıç kredisi 500 TL idi, şimdi bin TL veriyoruz.

Program üyeleri aldığı parayı altı ayda ödeyebiliyor. İkinci yıl krediyi 1.400 TL’ye çıkarıyoruz” ifadelerini kullandı. Bir iş fikri olan ve beş kişiden oluşan grup kuran kadınlar mikro kredi kullanabiliyor. Gruptaki kadınlar yakın akraba olamıyor.

İlk defa kredi kullanacaklar en fazla bin TL mikro kredi alabiliyor. Grup oluşturulduktan sonra kadınlar üç gün eğitim alıyor. Sistemde teminat, kefil, icra, mahkeme, haciz yok. Mikro kredi alan kadınlar haftalık olarak ödemelerini vakfın temsilcisine yapıyor. Geri ödemelerde vakfın, kredi ücretine ek hizmet bedeli talep ettiğini söyleyen Akgül, “Bizim amacımız insanlardan para kazanmak değil, vakfımızda 200 çalışanımız var. Alınan hizmet ücretleriyle işletme giderleri karşılanıyor” diyor.

Program aynı zamanda çok cüzi rakamlar karşılığında kadınları sigortalıyor. Kumbara hesabı uygulamasıyla haftada 1 TL kumbaraya para konuluyor. Kumbarada biriken paralar da mikro kredi olarak kullanılıyor. Ama istedikleri anda birikimlerini alabiliyorlar.

Hibe ve yardımların ancak sürdürülebilir fakirliği desteklediğinin altını çizen Akgül, bu nedenle Türkiye’de daha çok mikro kredi sağlayan kurumun açılmasının önemli olduğunu vurguluyor. Akgül bu konuda yasal düzenlemelere ilişkin çalışmaların ise halen sürdüğü bilgisi veriyor.

Mikro kredi programı yeterli fonu bulduğu takdirde diğer şehirlere de yaygınlaşacak. Program kapsamında her bir şube bir iş adamı tarafından finanse ediliyor. Bu sebeple şubeler iş adamlarının ismiyle anılabiliyor. Örneğin, Kayseri Mikro Finans Şubesi finansörü Hamdi Akın’ın adıyla anılıyor. Prof. Akgül ve Akfen Holding CEO’su Hamdi Akın geçtiğimiz hafta 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle Kayseri’de basın mensuplarıyla bir araya geldi. Akın, projenin kar amacı gütmeyen ve sadece yoksullara kaynak aktarılan bir finans modeli olduğunu belirterek, “Ben girişimciyim, Türkiye’de yoksulluğu bitirmek mikro girişimcilik ile mümkündür” dedi.

Akın’ın adı verilen Kayseri Mikro Finans Şubesi, Türkiye Grameen Mikro Finans Programı’nın 19. şubesi olarak 12 Nisan 2008 tarihinde Kayseri’de faaliyete başladı. Kayseri şubesinde bugüne kadar 1 bin 574 dar gelirli mikro krediden yararlanırken, toplamda 8 milyon 775 bin TL kredi dağıtıldı. Dünyada 193 ülkede 4 bin finans kuruluşunun mikro kredi uygulaması var. Başlangıç kredileri ise, örneğin Bangladeş’te 10 dolara denk geliyor. Buna karşın Türkiye’de 350-400 dolar, ABD’de 2.200 dolar, Norveç’te ise 6 bin euro seviyelerinde.

Esin Çetinel – Eda Gezmek