Kosgeb’den 2022 yılında 1.31 milyar TL hibe

Kosgeb Hibe 2022

KÜÇÜK ve Orta ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), 2022 yılında 1 milyar 816 milyon TL destek kullandıracak. Destek bütçesinin 1 milyar 314 milyon TL’sini geri ödemesiz, 324 milyon TL’sini geri ödemeli destekler oluşturacak. 2022 yılında destek bütçesinin 167 milyon TL’si ise kredi faiz desteği olarak kullandırılacak. KOSGEB Başkanı Haşan Basri Kurt, 2022 yılında cari açığı azaltacak ürünlerin yerli üretiminin desteklenmesine, yüksek teknolojinin yerli ve milli KOBl’ler vasıtasıyla tabana yayılmasına ve yüksek teknolojili alanlarda teknolojik girişimciliğin desteklenmesine öncelik verileceğini söyledi. KOSGEB destekleri içinde imalat sanayinin payının 2021 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla yüzde 72 olduğuna dikkat çeken Kurt, 2023 yılında bu oranın yüzde 75’e çıkarılmasının hedeflendiğini kaydetti. Kurt, “önceki yıllarda olduğu gibi 2022 yılı ve sonrasında da imalat sanayi ile orta yüksek ve yüksek teknolojili sektörlerin desteklemesine, katma değer sağlayan ve yeni istihdam alanları oluşturan KOBl’lerin rekabet güçlerinin arttırılmasına öncelik verilmesi hedefleniyor” dedi.

Yeşil Dönüşüme Odaklanılacak

KOSGEB Başkanı Hasan Basri Kurt, 2022 yılında KOSGEB’in öncelikli gündem maddelerini, destek bütçesi ve açılacak çağrı programlarını anlattı. KOSGEB’in etkin destek ve hizmetlerle KOBİ ve girişimcilerin yenilikçi, teknolojik ve rekabetçi bir yapıya ulaşmalarını sağlayarak ekonomik ve sosyal kalkınmadaki paylarını arttırmak vizyonuyla faaliyetlerini sürdürdüğünü vurgulayan Kurt, KOSGEB’in temel politikalarını ithalata bağımlılığı azaltmak ve ihracatı artırmak amacıyla yerli üretimin desteklenmesi, imalat sanayinin güçlendirilmesine ve ileri teknolojili/katma değer sağlayacak faaliyetlerin desteklenmesine öncelik verilmesi, ileri teknolojili ve yüksek katma değerli ürün yatırımları ve Ar-Ge faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin ticarileştirilmesinin desteklenmesi, KOBl’lerin üretim ve yönetim becerilerinin geliştirilmesi, kurumsallaşma, markalaşma ve verimlilik düzeylerinin yükseltilmesi, işletmelerde işbirliği kültürünün geliştirilmesi, teknolojik girişimciliğin ve start-up’ların desteklenmesi, KOBÎ’lerin finansman kaynaklarına erişimlerinin kolaylaştırılması olarak sıraladı.

KOSGEB’in bu temel politikalar kapsamında yeni dönemde; enerji verimliliği, yeşil mutabakat, dijital dönüşüm, ihracat, Ar-Ge girişimciliği, finansmana erişim kaynaklarının çeşitlendirilmesi (melek yatırımcılık, kitlesel fonlama, girişim sermayesi vb), nitelikli istihdam, teknolojik ürünler için tedarikçi geliştirme konularına yönelik destekler ve hizmetlere odaklanılacağım söyledi.

Yeni Çağrıya Çıkıldı

KOSGEB Başkanı Kurt, 2022’de Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Destek Programı kapsamında savunma sanayi, tıbbi cihazlar, ilaç, raylı sistemler alanına yoğunlaşacaklarını açıkladı. Bu çerçevede KOSGEB, geçen hafta Ar-Ge, Ür-Ge ve Inovasyon Destek Programı 2021-2 Proje Teklif Çağrısı’na çıktı. Milli Teknoloji Hamlesi vizyonuna uygun şekilde ilaç ve tıbbi cihaz, savunma sanayi ve raylı sistem araçları alanlarına odaklanılacak çağrı için son başvuru tarihi 8 Şubat 2022 olacak. Çağrıya, KOSGEB veri tabanına kayıtlı KOBÎ beyannamesi onaylı işletmeler başvurabilecek. Bu çağrıda mikro işletmeler de destek kapsamında olacak. Çağrı kapsamında mikro işletmelere 900 bin TL’ye, küçük işletmelere 1.5 milyon TL’ye, orta büyüklükteki işletmelere 6 milyon TL’ye kadar destek verilecek.

Daha önce Ar-Ge, Ür-Ge ve Inovasyon Destek Programı kapsamında “öncelikli Sektörlerde Faaliyet Gösteren Küçük İşletmelerle, Orta Büyüklükteki İşletmelerin Kritik Teknolojilerdeki Ar-Ge ve Inovasyon ile Ür-Ge Projelerinin Desteklenmesi” konulu 2021-01 Proje Teklif Çağrısı yayınlandığını ve başvurular alındığını anımsatan Kurt, çağrı kapsamında Ar-Ge ve inovasyon ile Ür-Ge projeleri kabul edilen küçük işletmelerin 1.5 milyon TL, orta büyüklükteki işletmelerin ise 6 milyon TL üst limitli olarak destekleneceğini kaydetti. Kurt’un verdiği bilgiye göre çağrı kapsamında; otomotiv sektöründe olmak üzere elektrikli ve/veya hidrojen ile çalışan motorlu kara araçları ile pil (batarya) teknolojileri, yakıt hücresi konularındaki Ar-Ge ve Inovasyon ile Ür-Ge projeleri, 5G ve ötesi teknolojiler dâhil olmak üzere yerli elektronik haberleşme şebeke ve altyapı bileşenleri kapsamında yeni nesil mobil haberleşme teknolojileri konularındaki Ar-Ge ve Inovasyon ile Ür-Ge projelerinin desteklenmesi amaçlandı. Program kapsamında makine-teçhizat, donanım, hammadde, yazılım ve hizmet alımı giderleri geri ödemeli ve geri ödemesiz olarak, nitelikli personel giderleri, sınai mülkiyet hakları giderleri, test-analiz ve belgelendirme ve diğer giderler (eğitim, proje tanıtım, proje danışmanlık, yurtiçi ve yurtdışı kongre, konferans, fuar ziyareti, teknolojik işbirliği ziyareti desteği ve girişimci için işletme kuruluş desteği) geri ödemesiz olarak destekleniyor.

Geri Dönüşüm-Döngüsel Ekonomi Çağrısı

Dijital teknoloji geliştiren KOBİ’ler ile dijital teknolojileri iş süreçlerine adapte edecek sanayici KOBİ’lerin işbirliklerinin desteklenmesine önümüzdeki yıllarda da devam edileceğini vurgulayan Kurt, KOBİGEL Destek Programı’nm “imalat sanayinde dijitalleşme” temalı çağrılarına 2022-2024 döneminde “geri dönüşüm-döngüsel ekonomi” ve “sektöründe rekabetçi olan KOBİ’ler” temalı çağrıların eklenmesi ve modern teknoloji ve iş modelleriyle çalışan KOBl’lere 1.5 milyon TL’ye kadar proje desteği sağlanmasının planlandığını söyledi.

Sanayi sektöründeki KOBİ’lerin dijital teknolojilerden yararlanarak verimliliklerini artırmaları ve yeni sanayi çağına entegre olmalarının 11. Kalkınma Planı ve diğer ulusal politika dokümanlarında stratejik öncelik olarak yer aldığına dikkat çeken Kurt, bu itibarla; akıllı dijital teknolojilerin hem teknoloji tedarikçisi hem teknoloji kullanıcısı tarafında bulunan KOBİ’lerin 2019 yılından bu yana KO-BİGEL-KOBİ Gelişim Destek Programı kapsamında “İmalat Sanayinde Dijitalleşme” temalı çağrı ile desteklendiğini vurguladı. Kurt, çağrılar kapsamında 2019-2021 döneminde toplam 936 işletme için 346 milyon TL’lik proje desteği onaylandığını kaydetti.

Kurt, 2022 yılında otomotiv ve savunma sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren OEM (orijinal ekipman üreticisi) firmalarının ihtiyacı olan ürünleri üretebilecek kapasitede işletmeleri bulmak ve bu ürünlerin üretilmesini sağlamak için tedarikçileri geliştirmeye yönelik KOSGEB Destek Programları kapsamında çağrıya çıkılabileceğini açıkladı.

İlave İstihdama da Destek Var

KOSGEB Başkanı Kurt, Covid-19 salgınının mikro ve küçük ölçekli işletmeler (MKİ) üzerindeki yıpratıcı etkileri dikkate alınarak, öncelikli sektörlerdeki MKl’lere hızlı ve kolay erişimli işletme sermayesi desteği verilerek faaliyetlerini ve istihdam seviyelerini sürdürmelerinin sağlanması için uygulamaya alınan “Mikro ve Küçük İşletmelere Hızlı Destek Programı” hakkında da açıklamalarda bulundu. İmalat sektörü ile bunun tamamlayıcısı olan bilgisayar programlama ve bilimsel Ar-Ge sektörlerinin program bütçesinin verimli kullanılabilmesi için 2021 yılında bu programın hedef kitlesi olarak belirlendiğini dile getiren Kurt, şunları kaydetti: “Program kapsamında Covid-19 salgınından dolayı geliri azalan imalat ve bilimsel Ar-Ge sektörlerindeki mikro ve küçük işletmelere, ölçeklerine göre sırasıyla; 30 bin TL ve 75 bin TL’ye kadar işletme sermayesi desteği veriliyor. 2017 ve sonrasında kurulmuş imalat, bilgisayar programlama ve bilimsel Ar-Ge sektörlerindeki yenilikçi genç mikro ve küçük işletmelere ise, bu tutarlara ilave olarak teknolojik faaliyetleri için 25 bin TL’ye kadar ek sermaye desteği sağlanıyor. Destek; ilk 3 yılı geri ödemesiz olmak üzere toplam 5 yıl vadeli, teminatsız ve faizsiz geri ödemeli destek olarak kullandırılıyor. Kasım sonu itibarıyla 360 milyon TL destek ödemesi yapılmış durumda. Programın 2022 yılı dönemindeki uygulamasında sektörel hedef kitle, destek tutarı ve uygulama şeklinde bazı değişiklikler yapılması ve daha fazla mikro ve küçük işletmenin destekten yararlandırılmasına yönelik çalışmalar yapılıyor. Yeni dönemde MKl’lerde faaliyet ve istihdam seviyesinin korunmasına ek olarak, ilave istihdam oluşturulması hedefinin de programa dahil edilmesi planlanıyor.”

Teknoloji Ağırlıklı Destekler…

KOSGEB, Ar-Ge/yenilik faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ürünlerin üretimini ve ticarileştirilmesini, orta-yüksek ve yüksek teknoloji alanında yer alan ve cari işlemler hesabına katkı sağlayacak ürünlerin üretimini ve ticarileştirilmesini sağlamak amacıyla 6 milyon TL üst limitli KOBI Teknolojik Ürün Yatırım (Teknoyatırım) Destek Programı uyguluyor. Kurt’un verdiği bilgiye göre KOBI Tekno-yatırım Destek Programı kapsamında desteklenecek cari işlemler hesabına katkı sağlayacak ürünler, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamındaki güncel öncelikli ürün listesi üzerinden belirleniyor. Cari işlemler hesabına katkı sağlayacak öncelikli ürün listesi kimya, eczacılık, tıbbi ve dişçilikle ilgili araç gereçler imalatı, bilgisayar, elektronik ve optik, elektrikli teçhizat, makine, ulaşım araçları ve diğer sektörlere yönelik 919 üründen oluşuyor.

Kritik Sektörlerde Üretim

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca yürütülen Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında belirlenen ürünlerin üretimine katkı sağlamak amacıyla 6 milyon TL üst limitli Stratejik Ürün Destek Programı uygulanıyor.

KOSGEB, teknoloji ağırlıklı sağlanan desteklerde, makine-teçhizat, yazılım, personel gideri, eğitim ve danışmanlık, tanıtım ve pazarlama başlıkları altında destekler sunuyor. 2021 yılı Kasım ayı itibarıyla Teknoyatırım Destek Programı kapsamında başarıyla tamamlanan 72 adet, Stratejik Ürün Destek Programı kapsamında ise 56 adet proje bulunduğunu açıklayan Kurt, “Destek programlarımız ile ülkemiz için kritik olan sağlık, otomotiv, savunma, kimya, biyoteknoloji vb. alanlardaki ürünlerin üretimi sağlanıyor” dedi.

Etki Analizi Yapılıyor

KOSGEB, kullandırdığı desteklerin etki analizi çalışmalarını yapıyor. “Etki analizi meselesini belki de en fazla ciddiye alan kurum KOSGEB’tir” diyen Kurt, 2018’de bu işin yürütülmesine yönelik bir birim kurduklarını söyledi. Bu birimin doğrudan rapor hazırlanmaya odaklanmadığını, kurum bünyesinde destek programlarına yönelik bir izleme değerlendirme sistemi kurduklarını kaydeden Kurt, “Sistem kurulumunun ilk aşaması kapsamında mevzuat altyapısı tamamlandı. Bu mevzuat altyapısı, bünyesinde izleme ve değerlendirme sistemi kurmak isteyen tüm kurumlar için güzel bir model. İkinci aşamada sistemimiz için bir izleme yazılımı geliştirdik. Diğer taraftan kurumda izleme-değerlendirme kültürü oluşturulmasına yönelik çalışmalarımız ara verilmeden devam ediyor. Destek programlarına yönelik izleme ve değerlendirme sistemi kurulumunu 2019’da tamamladık. İlk etapta başvuru alma süreci sona eren ‘Girişimcilik Destek Programı’, ‘İşbirliği Güçbirliği Destek Programı’, ‘Genel Destek Progra-mı-Nitelikli Eleman İstihdam Desteği’ ve “Genel Destek Programı-Yurt İçi Fuar Desteği Programına’ yönelik değerlendirme çalışmaları 2020 yılı yaz aylarında tamamlandı. İkinci grupta yine başvuru alma süreci sona eren ‘Ar-Ge, İnovas-yon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı-Ar-Ge ve İnovasyon Programı’, ‘Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı-Endüstriyel Uygulama Programı’ ile ‘KOBIGEL-KOBI Gelişim Destek Programı-2017-1 Üretim ve İhracatta Teknoloji Seviyesi Yüksek, Katma Değerli Ürünlerin ve KOBl’lerin Payının Arttırılması Proje Teklif Çağrısı’na yönelik değerlendirme çalışması başlattık” dedi.

603 Bin Kişilik İstihdam

Kurt, yürüttükleri değerlendirme çalışmaları ile geçmiş, bugün ve gelecekteki müdahaleler ile sonuçları arasında anlamlı bağlantılar kurarak hem daha gerçekçi planlama yapabilmek hem de hesap verebilirlik ve şeffaflık ilkelerine uygun hareket edebilmeyi amaçladıklarını vurgulayarak, bu kapsamda, önümüzdeki süreçte de KOSGEB destek programlarının sistematik bir şekilde değerlendirilmesine devam edeceklerini söyledi.

Şimdi de kısaca yürütülen değerlendirme çalışmalarının sonuçlarına bir göz atalım. Kurt’un açıklamalarına göre 2010-2018 döneminde Yeni Girişimci Desteği kapsamında 66 binden fazla girişimciye 1.7 milyon TL destek verildi ve düzenlenen 35 bini aşkın Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi ile 1.2 milyon kişinin girişimcilikle tanışması sağlandı. Destek verilen girişimcilerin işyerini açması ile toplamda 603 bin istihdam sağlandı. Sağlanan istihdam sonucu 3 milyar TL SGK prim ödemesi yapıldı. Ayrıca, söz konusu girişimciler 2010-2019 yılları arasında toplam 1 milyar 248 milyon TL vergi ödedi ve 550.5 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi.

2010-2018 döneminde uygulanan İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı’ndan 270 işletici kuruluşa 92 milyon TL destek sağlandı. Ekonomiye sağlanan katkı açısından bu işletmeler tarafından 46.5 milyon TL vergi ödemesi yapıldı. Bu program kapsamında da 20 bin 425 kişiye istihdam sağlandı ve 163 milyon TL SGK prim ödemesi yapıldı.

Finansman destekleri devam edecek

KOSGEB tarafından uygulanan destek programları içerisinde özellikle KOBİ’lerin uygun maliyetlerle ve daha kolay şekilde krediye erişebilmelerini sağlayan finansman destekleri 2022’de de uygulanmaya devam edecek. KOSGEB Başkanı Haşan Basri Kurt, finansman destekleri kapsamında Kurumun çok önemli bir başka desteği olan girişimcilik desteklerinden faydalanarak işini kuran girişimciler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca uygulanan Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı’ndan yararlanan işletmeler ve bu işletmelerin ürünlerini alan KOBİ’ler için kredi faiz destekleri uygulandığını kaydetti. Bu kapsamda KOSGEB tarafından bankalarla yapılan protokoller sayesinde, girişimcilerin 70 bin TL’ye kadar kullandıkları kredilerde faiz veya kar payına 10 puan destek olunduğunu dile getiren Kurt, şunları kaydetti: “Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı’ndan yararlanan işletmelerimiz ve bu işletmelerin ürünlerini alan KOBİ’lerimiz ise 500 bin TL’ye kadar kullanacakları krediler için 12 puanlık bir destek alabiliyor. Böylece finansmana erişim noktasında KOBİ’lerimiz piyasa koşullarının çok altında bir oranla kredi kullanıyor. Finansman desteklerimizin gerçekleşme verilerine bakıldığında, 2021’de KOBİ’lerimizin 385 milyon TL’lik kredi kullandığı ve kullanılan bu krediler için 70 milyon TL tutarında faiz/kar payının KOSGEB tarafından karşılandığı görülüyor. KOBİ’lerimiz 2022 yılında da bu desteklerimiz yoluyla piyasaya göre çok daha uygun koşullarda krediye erişme olanağı bulacaktır.”

Faiz yükünü KOSGEB karşıladı

KOSGEB, finansman destekleri kapsamında doğal afetlerden etkilenen ve işyerleri zarar gören KOBİ’lere sıfır faizli “acil destek kredisinden” faydalanma olanağı da sunuyor. Bu çerçevede, 2021’de Sinop ve Kastamonu başta olmak üzere sel felaketlerinden etkilenen ya da birçok ili etkileyen orman yangınları neticesinde işyerleri zarar gören KOBİ’ler ve esnaflar için bankalarla protokol yapılarak ilk 12 ayı ödemesiz, toplam 36 ay vadeli kredi kullanma olanağı verildi. Bu kredilerin tüm faiz yükü KOSGEB tarafından karşılandı. Kurt’un ifadesiyle böylece afetlerden olumsuz etkilenen ekonomik hayatın bir an önce normale dönmesi sağlandı.

Meyve ve sebze taşımacılığında soğuk zincir

KOSGEB, tezgahlara gelene kadar fahiş fiyatlara ulaşan sebze ve meyvede taşıma sırasında oluşan zayiatı azaltacak bir hamle yaptı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen Ekonomi Reformları Eylem Planı’nda yer alan “Sebze ve meyve zayiatının azaltılması için soğuk zincir oluşturulmasına destek verilecektir” eylemi çerçevesinde; Türkiye’deki meyve sebzenin taşınma aşamasında oluşan zayiatının önlenmesine yönelik olarak soğuk zincirin artırılması için toptancı hallerinde faaliyet gösteren tüccar, komisyoncu meslek mensuplarıyla sebze ve meyve taşımacılığı yapan lojistik firmalarının desteklendiği Sebze ve Meyve Soğuk Zincir Finansal Kiralama Destek Programı, Ekim ayında başlatıldı. Kurt, bu destek programı ile KOBİ’lerin, sebze ve meyve zayiatını azaltmak üzere soğuk zincir oluşturmaları sürecinde, finansal kiralama yöntemiyle temin edecekleri, yerli malı ve yeni soğuk hava ünitesi ve/veya soğutucu frigorifik kasa/ünite yatırımları için finansal kiralama faiz/ kâr payı masraflarına 750 bin TL’ye kadar katkı sağlandığının altını çizdi.

2021’de 32 bin projeye destek

KOBİ’lere ve girişimcilere kullandırılmak üzere KOSGEB’e 2021 yılında tahsis edilen destek bütçesi büyüklüğü 1.6 milyar TL olup, yıl içerisinde yapılan revizyon işlemleri ile 1 milyar 773 milyon TL’ye ulaştı. Kasım ayı sonu itibarıyla bu tutarın yüzde 88’ine tekabül eden 1 milyar 566 milyon TL KOBİ’lere harcandı. KOSGEB Başkanı Kurt’un verdiği bilgiye göre, 2020’de KOSGEB’e tahsis edilen destek bütçesi 1 milyar 405 milyon TL olup, yıl içerisinde yapılan eklemelerle 1 milyar 518 milyon TL’ye ulaştı. KOBİ’lere kullandırılan tutar ise 1 milyar 517 milyon TL oldu. 2020’de yaklaşık 30 bin, 2021’de ise yaklaşık 32 bin proje/iş planı desteklendi.

54 bin 650 işletmeye 832 milyon TL

KOSGEB’in 2010-2018 döneminde uyguladığı Genel Destek Programı-Nitelikli Eleman İstihdam Desteği kapsamında 54 bin 650 işletmeye 832 milyon TL destek sağlandı. Bu işletmeler 99 bin 173 nitelikli eleman istihdam etti ve bu elemanlar için 2.3 milyar TL SGK prim ödemesi yapıldı. Ayrıca, destek kapsamında istihdam edilen elemanların yüzde 54.3’ünü 30 yaş altı kişiler oluşturdu. Bu sayede, genç istihdamına destek verildi. 2010-2018 döneminde uygulanan Genel Destek Programı-Yurt İçi Fuar Desteği kapsamında 2 bin 691 farklı fuar destek kapsamına alınmış olup bu fuarlara katılım sağlayan yaklaşık 30 bin işletmenin, 100 binin üzerinde fuara katılımına yönelik olarak 358 milyon TL destek sağlandı. Destek kapsamında katıldığı fuar sonrası işletmelerin yaklaşık yüzde 78’inin yurt içi satışlarının, yüzde 65’inin faaliyet karının ve yüzde 59’unun ihracatının arttığı görüldü. Ayrıca, fuar öncesi ihracatı bulunmayan işletmelerin yüzde 31’inin fuar katılımı sonrası ihracata başladığı ve bu işletmelerin destek yılı ve desteği takip eden 2 yıl içerisinde yaklaşık 2.3 milyar dolar ihracat yaptıkları belirlendi.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA