125 milyon euro hibe paketi açıklandı

TARIM ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), kırsalda yeni yatırımların önünü açacak, istihdamı artıracak, katma değerli üretimi geliştirecek 125 milyon euro’luk (1 milyar 125 milyon TL) IPARD-II hibe paketini açıkladı.

Kırsalda yeni yatırımların önünün açılması hedefleniyor

IPARD-II AB Kırsal Kalkınma Programı 10. Proje Başvurusu Çağrısı ile 42 ilde tarımsal işletmelerin fiziki varlıkları ile tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasına yönelik yatırımlar desteklenecek. 45 milyon euro bütçeli hayvansal üretimi içeren “Tarımsal işletmelerin Fiziki Varlıklarına Yatırım Tedbiri” altında süt, kırmızı et, kanatlı eti ve yumurta üreten tarımsal işletmelere hibe destek sağlanacak. Bu sektörlerde yatırımın 500 bin euro’ya kadar olan kısmına destek verilecek. 80 milyon euro bütçeli işleme ve pazarlama yatırımlarını içeren “Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri” altında ise süt ve süt ürünleri, kırmızı et ve et ürünleri, kanatlı eti ve et ürünleri, su ürünleri ile meyve-sebze ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasına yönelik yatırımlar desteklenecek. Bu sektörlerde yatırımın 3 milyon euro’ya kadar olan kısmına destek verilecek.

42 İl Destek Kapsamında

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu TKDK, 7 Ocak 2021’de IPARD Programı 2014-2020 dönemi kapsamında yatırım yapmak isteyen işletmeler tarafından destek almak üzere yapılacak başvurularla ile ilgili çağrı ilanına çıktı. Faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu olacak. “Kamu katkısı” olarak adlandırılan bu fon, program çerçevesinde gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılacak. 42 il hibe destek paketi kapsamında olacak. Çağrı ilanına göre başvuruların alınacağı ve yatırımın uygulanacağı iller şöyle: Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ankara, Ardahan, Aydın, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Hatay, İsparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Kastamonu, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muş, Nevşehir, Ordu, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tokat, Trabzon, Uşak, Van, Yozgat.

405 Milyon TL’lik Bütçe

45 milyon euro (405 milyon TL) bütçeli hayvansal üretimi içeren “Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yatırım Tedbiri” altında süt, kırmızı et, kanatlı eti ve yumurta üreten tarımsal işletmelere hibe destek sağlanacak. Her bir proje için uygun yatırımların toplam değerinin minimum ve maksimum limitleri 5 bin euro ve 500 bin euro olacak. Üst limit kanatlı sektörü için (broyler ve hindi) 250 bin euro, kaz çiftlikleri için 125 bin euro olarak uygulanacak.

Hibe oranları yatırımın içeriğine göre yüzde 50 ile yüzde 70 arasında olacak. Çağrı rehberine göre tüzel kişilikler için kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının yüzde 50’si, gerçek kişiler için kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının yüzde 55’i, üretici örgütleri ve üretici örgütünün hâkim ortak (ortaklık payının yüzde 50’den fazla) olduğu tüzel kişilikler için kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının yüzde 60’ı olacak. Bunlara ek olarak destek oranı başvuru sahibinin 40 yaşın altında olması durumunda yüzde 5, dağlık bir alanda yapılıyor ise yüzde 5 artacak.

En Az Harcama Limiti 30 Bin Euro

80 milyon euro (720 milyon TL) bütçeli işleme ve pazarlama yatırımlarını içeren “Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri” altında ise süt ve süt ürünleri, kırmızı et ve et ürünleri, kanatlı eti ve et ürünleri, su ürünleri ile meyve-sebze ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanmasma yönelik yatırımlar desteklenecek. Bu sektörlerde yatırımın 3 milyon euro’ya kadar olan kısmına destek verilecek. Desteğe uygun en az harcama limiti tüm sektörler için 30 bin euro olarak belirlenirken, en üst limit süt (peynir altı suyu dâhil) ve et sektörleri için 3 milyon euro, süt toplama merkezleri için 1 milyon euro, meyve ve sebze sektörü için 1 milyon 250 bin euro, su ürünleri sektörü için 1.5 milyon euro olacak.

Hibe oranları ise yüzde 40 ila yüzde 50 arasında olacak. Üretici örgütleri ve üretici örgütünün hâkim ortak olduğu tüzel kişiler için bildirilen uygun harcama tutarının yüzde 50’sini kamu katkısı, diğer yüzde 50’sini ise başvuru sahibinin katkısı oluşturacak. Gerçek kişiler ve diğer tüzel kişilikler için ise bildirilen uygun harcama tutarının yüzde 40’ını kamu katkısı, yüzde 60’ını ise başvuru sahibinin katkısı oluşturacak. Atık madde depolama ve atık yönetimi içeren yatırımlar için ilave yüzde 10 destek verilecek. Belirtilen bu ilave yüzde 10 destek sadece atık depolama ve atık yönetimi amacıyla yapılacak harcama kalemleri için geçerli olacak.

Kadın ve Gençlere Pozitif Ayrımcılık

IPARD kapsamında kadın ve gençlere pozitif ayrımcılık yapılıyor. Kadın girişimcilerin hayvancılık yatırımları için ek 10 puan, işleme ve pazarlama yatırımları için ek 5 puan verilerek, proje seçim aşamasında kadınların öne çıkması sağlanıyor. 40 yaşın altındaki genç yatırımcılara et ve süt üretim sektörlerinde ilave yüzde 5 hibe veriliyor. IPARD-2 Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Hibe Programı 10. Başvuru Çağrısı toplantısında konuşan Tarım ve Orman Bakam Dr. Bekir Pakdemirli’nin yaptığı açıklamalara göre, bugüne kadar IPARD kapsamında 3 bin 865 kadın yatırımcının projesini toplam 1 milyar 263 milyon TL hibe destek ödendi. Yine 40 yaşın altındaki genç yatırımcılara hayvancılık tedbirinde ilave puan vererek daha fazla hibe alması sağlandı. IPARD kapsamında destek verilen projelerin yüzde 61’i genç girişimcilere ait. Bakan Pakdemirli, “Amacımız kadın ve gençleri kırsalda tutmak, kendi işlerini kurmalarına destek olmaktır” dedi.

Destek Kapsamı

IPARD-II 10. Başvuru Çağrısı kapsamında yeni işletme kurulumu ile kapasite büyütme, modernizasyon ve teknoloji geliştirmeye amaçlayan yatırımlar hibe kapsamında olacak. Çağrı kapsamında dört harcama kalemine destek verilecek. Bunlar, uygun harcamalar listesinde detaylandırılan taşınmazların inşası, genişletilmesi, modernizasyonu kapsamındaki yapım işleri, makine-ekipman alımı, proje, danışmanlık ve çizim işleri için hizmet alımı ile AB görünürlüğünü gösteren pano ve tabela alımı harcama kalemleri olacak. Bu arada başvuru sahibi, IPARD 2014-2020 uygulama dönemi içerisinde en fazla dört uygun yatırımı için destek alabilecek. Başvuru sahibi, aynı başvuru çağrı döneminde birden fazla proje başvurusu yapamayacak.

Yatırım Süresi En Fazla 12 Ay

Hayvansal üretimi içeren Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yatırım Tedbiri’nin yararlanıcıları, kamu tüzel kişilikleri hariç, Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemi veya Ulusal Hayvan Kayıt Sistemi’ne kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler olacak. Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri’ne küçük ve orta ölçekli işletmeler olarak tanımlanan tüm tüzel kişiler ve gerçek kişiler başvuru yapabilecek. Eğer başvuru sahibi gerçek kişi veya tüzel kişi ve şirket ise Küçük ve Orta ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme idaresi Başkanlığı’na (KOSGEB) kayıtlı olması gerekecek. Kamu tüzel kişilikleri ve kamu hissesi yüzde 25’ten fazla olan tüzel kişilikler iki tedbir kapsamında da başvuru yapamayacak. İlan kapsamında hazırlanacak başvurularda yatırım süreleri en fazla 12 ay olarak planlanacak.

Vergi muafiyeti sağlanıyor

IPARD yatırımlarında vergi muafiyeti sağlanıyor. IPARD hibeleri KDV, gelir vergisi, kurumlar vergisi, ithalat ve gümrük vergileri, damga vergisi, MTV’ten muaf tutuluyor. Uygulanan vergi muafiyetleriyle IPARD programlarında yatırıma verilen destek miktarının daha da arttığını vurgulayan Bakan Pakdemirli, IPARD Programı boyunca yatırımcılara, toplam 1.8 milyar TL vergi muafiyeti uygulanarak, daha az maliyetle daha çok iş yapabilme imkânı sağlandığını kaydetti.

Dr. Bekir PAKDEMİRLİ /Tarım ve Orman Bakanı
“Yatırım yapmanın tam zamanı”

Türkiye’nin kalkınması, kırsalın kalkınmasından geçer. Bu nedenle kırsal bizim buluşma noktamız, ortak hedefimiz. Tüm projelerimizde yerelin dinamiklerini harekete geçirmeye, üretimi daha fazla gelire dönüştürmeye gayret ediyoruz. Bugün nüfusumuzun yaklaşık yüzde 25’inin yaşadığı kırsal alanlarda, sürdürülebilir kalkınma temel hedefimiz. Amacımız belli kırsala daha çok yatırım, üreticiye daha çok gelir, istihdama daha çok katkı. Kırsalı, ekonomik yatırımlar, IPARD, ORKÖY ve Uzman Eller projeleriyle dört bir koldan destekliyoruz. Son iki buçuk yıldır toplam 35 bin projeye, 3.3 milyar TL destek verdik, kırsalda 104 bin vatandaşımıza istihdam sağladık. Amacımız yerinde üretim, yerinde işleme, yerinde kalkınma. IPARD bunu çok iyi yapan bir destek programı. IPARD destekleri ile kırsaldaki üretim zincirinin tüm halkalarını birbirine bağlıyoruz. Başta kadın ve gençler olmak üzere tüm yatırımcılara sesleniyorum. Yatırım yapanın, kırsala bir tesis kazandıranın her zaman yanında olacağız. Gıdaya, tarıma ve hayvancılığa yatırım yapmanın tam zamanı diyor, tüm yatırımcıları başvuru yapmaya davet ediyorum.

Prof. Dr. Bülent GÜLÇUBUK / Ankara Üniv. Öğretim Üyesi
“Kırsalda çok yönlü kalkınma önemli”

Kırsalda kalkınmanın gerçekleşmesinde IPARD destekleri, kırsalın geleceği açısından önemlidir. Kırsalda tarım ve tarım dışı ürünlerin üretimi, işlenmesi, pazarlanması, turizm faaliyetlerinin yaygınlaştırılması ve çeşitlendirilmesi özellikle genç nüfusun kırsalda kalıcılığı ve tutunabilirliği açısından önemli. Bu önem sadece ekonomik yatırım, destek ve girişimlerle sınırlı kalmamalı. Kalkınma çok boyutlu bir kavramdır, toplumsal refah artışının her boyutta sağlanması esasına dayanır. Sosyal, kültürel, çevresel, eğitsel yatırımlarla, desteklerle alt ve üst yapı güçlendirilmezse, beşeri sermaye ve sosyal sermaye geliştirilmezse kalkınmanın ayakları yere hep eksik basacaktır. Son yıllarda kalkınmada çokça konuşulan ‘arı peteği’ yaklaşımında da görüldüğü gibi, kovanın sadece üretim, işleme, pazarlama gözlerini değil, tüm gözlerini dolduracak kalkınma unsurlarını kırsala götürmek bir gerekliliktir. Burada da özellikle gençlere, kadınlara, dezavantajlı gruplara özel hedef grupları adı altında özel bir önem vermek gerekir. Ortak kalkınma için kooperatiflerin desteklenmesi, destek kapsamına alınması, hem kalkınmanın tabana yayılması ve hem de sürdürülebilirlik açsından kaçınılmazdır.

70 bin yeni istihdam oluşturuldu

Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın Kırsal Kalkınma bileşeni olan IPARD kapsamında 42 ilde, tarım ve hayvancılık başta olmak üzere kırsalda 16 sektördeki yatırımlara, konularına göre değişmekle birlikte yüzde 40 ile yüzde 70 arasında hibe sağlanıyor. Bakan Pakdemirli’nin açıklamalarına göre IPARD kapsamında, son 10 yılda sağlanan 5.1 milyar TL hibe ile 16 bin 103 proje desteklendi. Kırsalda, 11 milyar TL’lik yatırım, 70 bin yeni istihdam oluşturuldu. Bugüne kadar; 3 bin 29 hayvancılık işletmesine 2.7 milyar TL, 838 gıda tesisine 1 milyar TL hibe desteği sağlandı. Ayrıca, yenilenebilir enerji destekleri ile tesislerin kendi enerjilerini üretmesi sağlandı, kırsalda temiz enerji kullanımının önü açıldı. Tarım-Çevre Tedbiri ile IPARD-LEADER Tedbiri AB’ye aday ülkeler içinde ilk kez Türkiye’de uygulanmaya başladı. IPARD hibelerini daha etkin kullanmak için STK’larla işbirliği güçlendirildi.

Proje kabul süreci 15 Şubat’ta başlayacak

Çağrı kapsamında 7 Ocak itibarıyla proje hazırlama süresi başladı. İlana göre proje kabul süreci 15 Şubat günü saat 09.00 itibarıyla yatırımın uygulanacağı ilde bulunan TKDK il koordinatörlerinde kabul edilmeye başlanacak. Online proje sistemi kapanışı hayvansal üretimi içeren “Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yatırım Tedbiri” için 16 Mart 2021 günü saat 18.00, işleme ve pazarlama yatırımlarının içeren “Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri” için ise 23 Mart günü saat 18.00 olacak. Başvuruların son teslim tarihi sırasıyla 19 Mart ve 26 Mart günü saat 18.00 olarak uygulanacak.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA