Yenilikçi İş Fikirlerine Destek

TÜBİTAK, tüm sektörlere yönelik araştırma, teknoloji ve yenilik projeleri için 200 milyon TL bütçeli çağrıya çıktı. Yılsonuna kadar 29 çağrıya daha çıkılacak. Hayata geçirilecek projelere üç yılda 1.2 milyar TL kullandırılacak…

TEKNOLOJİ tabanlı yenilikçi fikirleri olanlara Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’ndan (TÜBİTAK) güzel haber geldi. “Yenilik Destek Programı” kapsamında “2018 yılı Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Çağrı Planı’nı” yayınlayan TÜBİTAK, bu yıl çıkılacak çağrıları açıkladı. Plana göre bu yıl toplam 48 çağrıya çıkılmış olacak ve bu çağrılar çerçevesinde ortalama üç yıllık olarak planlanan proje sürelerine göre sözleşme altına alınarak gerçekleşeceği tahmin edilen projelere toplam 1.2 milyar TL’lik destek kullandırılacak. Yılın ikinci yarısında 29 çağrı açılacak. TEYDEB’in 2018 yılı çağrı planını inceleyen girişimciler, çağrı açılana kadar yeterli hazırlığı yapma ve işbirliği kurma fırsatı bulacak.

Bu arada TÜBİTAK, 2018 Yılı TEYDEP Çağrı Planı yayımlandıktan sonra ilk çağrıya 1 Ağustos itibarıyla çıktı. 2018’e ait TEYDEB Çağrı Planı içinde yer alan genel sanayi destekleri altındaki 200 milyon TL bütçeli çağrı ile tüm sektörlere yönelik araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik projeleri desteklenecek. TÜBİTAK’ın açık çağrıları arasında “Tech-Inves Türkiye Yüksek Teknoloji-Erken Aşama Yatırım Fonu Çağrısı” ile Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen “Uluslararası Deneyimli Araştırmacılar Destek Programı” da yer alıyor…

İŞBİRLİĞİ VE AĞ KURMAYA DESTEK

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, özel sektör firmalarına yönelik destek programlarının birbirini takip eden iki farklı fazdan oluştuğunu vurguladı. İlk aşama olan Faz-l’de “işbirliği ve ağ kurmaya” yönelik destek verileceğini belirten Varank, bu fazda yüksek teknoloji tabanlı ürün/ürün gruplarının geliştirilmesine yönelik yol haritasının ve iş modelinin oluşturulmasının beklendiğini kaydetti. Faz-2 aşamasında ise tasarlanan yol haritası ve stratejik amaçlar doğrultusunda yürütülecek Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin destekleneceğini açıklayan Varank, “Faz-l’e yönelik çağrının Ağustos ayı içinde açılması planlanmakta olup, işbirliği ve ağ oluşturmaya yönelik destek verilmesi amacıyla açılacak bu çağrının bütçesi 2 milyon TL olacak. Takip eden dönemde Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik açılacak Faz-2 çağrısının bütçesinin ise 500 milyon TL olması planlanıyor” diye konuştu.

TÜM DESTEKLER ÇAĞRI BAZLI

TEYDEB Çağrı Planı çerçevesinde önümüzdeki günlerde açılacak çağrıların detaylarına girmeden önce, Yenilik Destek Programı’na bir göz atıyoruz. “Teknoloji ve Yenilik Destek Programları” ile bugüne kadar oluşturulan, Ar-Ge yapılanması, Ar-Ge yapabilme becerisi, bilgi birikimi, üniversite-sanayi işbirliği gibi kazanımların üzerine, Türkiye’nin sürdürülebilir ekonomik büyümesine daha etkin ve verimli katkı sağlaması amacıyla “TEYDEB 2.0” adıyla bilinen “Yenilik Destek Programı” geliştirildi. Program kapsamında TEYDEB’in bu zamana kadar birden çok programda, farklı mevzuatlar ile sağladığı destekler, artık tek bir mevzuat çerçevesinde çağrı tabanlı olarak sağlanacak. 2018 yılı, mevcut destek programlarından “Yenilik Destek Programı’na geçiş yılı olacak. Süreç tamamlandığında, sadece “Yenilik Destek Programı” kapsamında açılan çağrılarla destekler devam edecek.

TEYDEB’in hâlihazırda 1501, 1505, 1507, 1509, 1511, 1512 ve SANTEZ Programları ile tüm teknoloji alanlarmda ve sektörlerde sağladığı destekler, yeni sistemde Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Destekleri (SADE) adı altında sadeleştirildi. Türkiye için belirlenen öncelikli alanlarda sektörlerde açılacak çağrılar ile dönemsel olarak erişilebilir kılındı. 2018 yılına kadar 1513,1503 ve 1601 programları ile sağlanan arayüz destekleri ise Yenilik Arayüz Destekleri (AYDE) adı altında sadeleştirildi ve yine açılacak çağrılar ile dönemsel olarak erişilebilirliği sağlandı. Böylece, birden çok programda farklı mevzuatlar ile yürütülen destek programlarının ortak bir mevzuat ile yönetilebilir kılınmasıyla programların anlaşılırlığının arttırılması ve bürokrasinin azaltılması hedefleniyor.

ÇAĞRI BÜTÇESİ 200 MİLYON TL

“Yenilik Destek Programı” kapsamında 2018 yılma ait TEYDEB Çağrı Planı içinde yer alan Sanayi Destekleri altındaki Genel Çağrı 1 Ağustos 2018’de açıldı. 200 milyon TL bütçeli “Tüm Sektörlere Yönelik Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Çağrısı” ile Türkiye’nin bilim, teknoloji ve yenilik politikaları doğrultusunda, özel sektör kuruluşlarının proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerini destekleyerek, rekabet güçlerini artırmak, Ar-Ge yeteneğinin ve yenilikçilik kültürünün yerleşmesine ve yaygınlaşmasına katkıda bulunulması hedefleniyor. 31 Aralık 2018’de kapanacak çağrı için başvurular eteydeb2.tubitak.gov.tr adresinden yapılabiliyor.

Maksimum proje süresinin 36 ay, maksimum proje bütçesinin 50 milyon TL olduğu çağrı kapsamında personel ve seyahat giderleri, alet, teçhizat, yazılım, yayın, danışmanlık ve hizmet, malzeme ve sarf alımları ile genel giderler destekleniyor. Sermaye şirketlerinin başvuru yapacağı çağrı çerçevesinde, KOBİ’ler için destek oranı yüzde 75, büyük ölçekli kuruluşlarda yüzde 60 olarak uygulanıyor. Çağrı kapsamında projeler birbirlerinden bağımsız olarak şu ölçütlere göre değerlendirilecek: “Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü; proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu; proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dö-nüşebilirliği.”

GİRİŞİM SERMAYESİ İMKANI

TÜBİTAK TEYDEB’in “Tech-InvestTR Girişim Sermayesi Destekleme Programı 2018 Yılı Çağrısı” 14 Haziran 2018’de açıldı. 100 milyon TL bütçeli çağrı çerçevesinde, girişim sermayesi fonlarına ortak olan teknoloji transfer ofisi (TTO), teknoloji geliştirme bölgeleri (TGB), araştırma altyapılarının (AA) erken aşama ve teknoloji tabanlı girişimlere yaptıkları yatırımlar, kapasite geliştirme, genel gider payı destekleniyor. TÜBİTAK, erken aşama teknoloji tabanlı girişim şirketlerine, fondan yapılacak yatırım için TTO, TGB ve AA’lar tarafından ödenecek girişim sermayesi katkı payma yüzde 50 oranında hibe şeklinde destek verilecek. Fon tarafından erken aşama teknoloji tabanlı girişim şirketlerin özelliklerini taşımayan girişim şirketlerine yapılan yatırımlar için TTO, TGB ve AA’lara hibe desteği verilmeyecek olup, kuruluşlar kendi kaynaklarından bu yatırımları karşılayacaklar. TTO, TGB ve AA’lara ödenecek girişim sermayesi katkı payının yüzde 10’u kadar genel gider desteği sağlanıyor. Desteklenen projelere ait giderlerle ilgili harcama sonrası destekleme yapılması esas olacak. Ancak, kuruluşun talep etmesi durumunda teminat karşılığı ön ödeme yapılacak. Çağrı ile ülkemizde faaliyet gösteren TTO, TGB ve AA’lar üzerinden Türkiye’de erken aşama teknoloji tabanlı girişimlerin desteklenmesine yönelik sürdürülebilir bir girişim sermayesi ekosisteminin oluşturulması, programa katılan kuruluşlarda girişim sermayesi konusunda tecrübe ve kaynak birikiminin sağlanması hedefleniyor. Ayrıca sermaye ihtiyacı olan teknöloji tabanlı girişim şirketlerinin erken aşamadaki sermaye ihtiyaçlarının giderilmesine katkı sağlanması, girişim sermayesi ekosisteminin oluşturulmasına katkı sağlanması, oluşturulan ekosistemin sürekliliğini sağlamak amacıyla girişim şirketlerinin yaşam döngüsünün her evresine özgü finansal desteklerin zenginleştirilmesi amaçlanıyor. Çağrı için son başvuru tarihi 30 Eylül 2018 (saat 17.30) olacak.

KOBİ’LERE MENTORLUK

TEYDEB Çağrı Plam’na göre bu yılın ikinci yarısında “Yenilik Kapasite Artırılması Arayüz Destekleri (AYDE)” kapsammda dört çağrı açılacak. Bu çağrılar çerçevesinde kapasite geliştirme, işbirliği ve ağ oluşturma, rekabetçiliği artırma amaçlı iş geliştirme faaliyetlerine destek verilecek.

Bu çağrılardan ilki “KOBİ’lerin îş Geliştirme ve Yenilik Kapasitelerinin Men-torluk Mekanizmaları Oluşturulması ve Yürütülmesine Yönelik Destek Çağrısı.” Yenilik kapasitesinin artırılması temalı çağrı ile KOBİ’lerin iş geliştirme ve yenilik kapasitelerini artırmaya yönelik mentorluk mekanizmalarının oluşturulması ve yürütülmesi hedefleniyor. 1.8 milyon TL bütçeli çağrı kapsamında 300 KOBİ’ye mentorluk hizmeti verilmesi planlanıyor. KOBÎ’lere verilecek mentorluk hizmetinde her KOBİ için şunlar yapılacak:

“KOBİ’nin iş geliştirme ve yenilik kapasitesini artırmaya yönelik gereksinimleri analiz edilecek, KOBÎ’ler uygun men-tor ile eşleştirilecek, KOBT ile mentorun birlikte çalışma planı oluşturulacak, çalışma planı yürütülecek, mentorluk sürecinin KOBİ’ye katkıları değerlendirilecek.”

FİKİRLER ÜRÜNE DÖNÜŞECEK

Önümüzdeki günlerde yenilik kapasitelerinin artırılmasına yönelik AYDE altında açılacak çağrılardan biri ise 2 milyon TL bütçeli “Yüksek Katma Değerli Ürün veya Teknoloji Geliştirilmesini Sağlayacak Yenilik Ağlarının Oluşturulmasına Yönelik Destek Çağrısı” olacak. Çağrı ile özel sektör ve kamu işbirliği ile belirli bir alanda yenilik değer zinciri süreçlerinin geliştirilmesi, hızlandırılması ve düzenlenmesi, kapasite artırıcı ve doğrudan kamu desteklerinin daha verimli ve etkin kullanılması, ulusal ve uluslararası yenilik işbirliklerinin kolaylaştırılması, Ar-Ge ve yenilik süreçlerinin müşteri ihtiyaçları temelinde ticarileşme odaklı gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Çağrının beklenen etkileri “yüksek ve orta yüksek teknolojinin ihracattaki payının artırılması ve cari açığın azaltılması” olarak ifade ediliyor.

Bu alanda açılacak üçüncü çağrı ise, “Teknoloji Transfer Ofislerinin Kurulum ve İşletilmesine Yönelik Destekleme Çağrısı.” 60 milyon TL bütçeli çağrı ile üniversite-sanayi işbirliklerinin geliştirilmesi hedefleniyor. Çağrı ile üniversite bünyesinde yürütülen araştırma sonuçlarının etkin biçimde korunması, diğer araştırma kurumlarıyla yapılacak işbirlikleri ile optimal fikri mülkiyet portföylerinin oluşturulması, üniversite bünyesinde yürütülen araştırmalara ve buluşlara dayanan teknoloji odaklı girişimcilik faaliyetlerinin artırılması amaçlanıyor.

– Dördüncü çağrı ise, “Sağlık Alanında Hızlı Prototipleme ve Kullanıcı Odaklı Yenilik Merkezlerinin Kurulması Çağrısı” olacak. 25.6 milyon TL bütçeli çağrı ile tıp fakültelerindeki doktor, hemşire, öğrenci ve diğer teknoloji kullanıcılarının yenilikçi fikirlerinin ürüne dönüştürülmesi, üniversite bünyesindeki diğer araştırmacıların ürüııleştirme sürecine katkı sağlaması, geliştirilen ürünlere ait fikri hakların patent vb. yöntemlerle korunması, fikri hakların lisanslama, şirketleşme vb. yöntemlerle ticarileştirilmesi hedefleniyor.

SANAYİ AR-GE PROJELERİ

TEYDEB Çağrı Plam’na göre 2018 yılının ikinci yarısında Uluslararası Sanayi AR-Ge Projeleri Destekleme Çağrısı’na çıkılacak. Ürün ve teknoloji geliştirmenin destekleneceği bu çağrı kapsamında dahil olunan uluslararası programların her biri için özelleştirilecek çağrısı duyurusu açılacak. Bilindiği üzere özel sektörün yurtdışma açılarak rekabet ve işbir-liklerine girebilmesine yardımcı olmak, dış finans kaynaklarına erişebilmelerini sağlamak için uluslararası ortak destek programlarına dahil olunuyor. Bu programlarda katılımcıların ulusal fonlarla desteklenmesi bekleniyor.

Çağrı ile Türkiye’deki teknik yeterliliğin ve bilgi birikiminin artırılması, kuruluşların uluslararası teknoloji birikimine erişiminin ve teknoloji transferinin sağlanması öngörülüyor. Ayrıca edinilen teknolojik bilgi ve deneyimin kuruluş bünyesinde içselleştirilerek, özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması, kuruluşların uluslararası pazarlarda yer almasına katkı sağlaması, Türkiye’deki araştırma ve yenilik politikaları ve programlarının Avrupa politika ve programları ile uyumlaştırılması bekleniyor. Ülkeler arası düzeyde araştırma fonlama ve strateji geliştirme kapsamında koordinasyonun artması, kuruluşlar ile AB üye ve üçüncü ülkelerdeki araştırmacılar arasında işbirliklerinin sağlanması, kuruluşlara çok uluslu araştırma projesi yürütme deneyiminin kazandırılması amaçlanıyor. Proje ve çağrı bütçesi üst sınırının önümüzdeki günlerde yayımlanacak çağrı duyurusunda yer alması öngörülüyor.

TÜM TEKNOLOJİ ALANLARI

Çağrı planına göre önümüzdeki günlerde “Tüm Teknoloji Alanlarına Açık Genel Sanayi Destekleri” çerçevesinde açılacak iki çağrı yer alıyor. Genel sanayi destekleri kapsamında olan bu iki çağrıyla ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetleri desteklenecek. Önümüzdeki günlerde yayımlanacak çağrı duyurularında ortaklı ve ortaksız başvurular için proje bütçesi üst sınırı ve çağrı bütçesi üst sınırı verilecek.

Açılacak bu çağrılardan biri “Tüm Teknoloji Alanlarına Açık Üniversite Sanayi İşbirliğine Yönelik Ar-Ge projeleri Destekleme Çağrısı” olacak. Çağrı ile üniversitelerdeki bilgi ve teknolojinin uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi, üniversite ve özel sektör kuruluşları arasında işbirliği oluşturulması ve sürdürülebilirliğin sağlanması, TTO’larm katkısının artırılması bekleniyor.

“Stratejik Ürün/Teknoloji Odaklı Projeleri Destekleme Çağrısı” kapsamında ise Türkiye için stratejik önemi olan projelerin hayata geçirilmesine katkı sağlanması hedefleniyor. Gereksinim duyulan bir teknoloji alanında yerlileşmenin artması, ithal ürünler yerine yerli muadillerinin üretilmesi, proje çıktılarının ekonomik büyümeye katkı sağlaması, cari açığın azaltılmasına doğrudan katkı sağlayacak ürün, teknoloji geliştirilmesi çağrının beklenen etkileri arasında yer alıyor.

BİLGİ VE İLETİŞİMDE BEŞ ÇAĞRI

Bilgi ve iletişim teknolojileri öncelikli alanlarında beş çağrı açılacak. Bu çağrılarla, ürün ve teknoloji geliştirmeye yönelik faaliyetler desteklenecek. Çağrı bütçesi ve proje bütçesi üst sınırları daha sonra yayımlanacak çağrılarla açıklanacak. Sanayi Destekleri altında açılacak “Genişbant Kablosuz Ağ Teknolojilerinde Performans Artırmaya Yönelik Teknolojiler Çağrısı” ile genişbant kablosuz ağlarda yüksek hız ve kapasite sağlanması, kullanıcı dostu ve maliyet etkin olma özelliği kazandırılması, açık erişime uygunluk ve geniş kapsama alanı sağlanması hedefleniyor. Yüksek veri güvenliği kazandırılmasına yönelik projelerin desteklenerek performanslarının yerli teknolojilerle artırılması öngörülüyor.

“Taşınabilir Cihazlara Yönelik Gömülü Sistem ve Bileşenleri Çağrısı” ile taşınabilir multimedya uygulamalarına özel gömülü sistemler, mobil cihazlara yönelik gümülü sistem bileşenleri, yenilikçi görüntü işleme teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik projelerin desteklenmesi hedefleniyor.

Yılsonuna kadar açılması beklenen “Mobil Cihazlar Üzerinde Çalışabilecek Ağ Teknolojileri Çağrısı’nın” yaratması beklenen etkileri ise mobil cihazlar üzerinde çalışan ağ teknolojilerinin çeşitli unsurlar açısından iyileştirilmeleri, daha da ileriye götürülmeleri ihtiyacının yerli teknolojilerle sağlanması, hem ulusal güvenlik hem de yerli firmaların rekabetçi-liklerine katkıda bulunulması olarak ifade ediliyor.

“Sağlık Verilerine Yönelik Veri Madenciliği Çağrısı” ile sağlık hizmetlerine özgü yenilikçi veri madenciliği yöntemlerinin geliştirilmesi hedefleniyor. “MEMS/NEMS Tabanlı Biyolojik ve Kimyasal Sensör veya Eyleyici Sistemlerin Geliştirilmesi Çağrısı” ile başta sağlık ve gıda olmak üzere çeşitli sektörlerde mikro-nano teknoloji temelli biyolojik ve kimyasal sensörlerin yerli olarak geliştirilmesi, sensör teknolojileri alanında Türkiye’nin uluslararası rekabetçiliğinin artırılmasına katkıda bulunması öngörülüyor. Ayrıca uygulandığı sektördeki uluslararası rekabctçiliğe katkıda bulunması, yerli sensörlerin kullanılması dolayısıyla dış ticaret açığının kapatılmasına katkı vermesi öngörülüyor.

OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ

TEYDEB Çağrı Plam’na göre ileri malzeme dahil otomotiv teknolojileri alanmda 2018 yılı sonuna kadar üç çağrı açılacak. Ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetlerinin destekleneceği bu çağrıların her birinin bütçesi, çağrı duyurusu ile birlikte açıklanacak. Önümüzdeki günlerde açılması planlanan “îleri Sürüş Destek sistemleri İçin İnsan-Makine Etkileşim Bileşenlerinin Geliştirilmesi” çağrısıyla ileri sürüş destek sistemleri için kullanıcı taleplerini algılayan ve geri bildirim sağlayan insan-makine etkileşim bileşenleri, kullanıcının hareket/ses vb. girdilerini algılama sistemleri, görsel/işitsel/haptik geri besleme sistemleri ve heads up display (HUD) sistemlerinin geliştirilmesi hedefleniyor.

“Güç Yönetimi Kontrol Sistem, Donanım ve Algoritmalarının Geliştirilmesi” çağrısı ile ise elektrikli ve hibrit araç teknolojileri konusunda yerli algoritmalar, yazılım ve donanımlarla rekabetçiliğin artması, güç yönetim sistemleri konusunda teknolojik yetenek kazanılarak ileri teknolojilerin uygulanması konusunda yerlileşmenin sağlanması beklentiler arasında yer alıyor.

Bu alanda açılacak üçüncü çağrı ise “Otomotiv Sektörüne Yönelik Termoset/ Termosplastik Prefref/Preform Üretim Teknolojilerinin Geliştirilmesi” olacak. Bu çağrı ile Türkiye’de mevcut hammaddeler marifetiyle yerli, yeni ve ileri teknoloji malzemelerinin geliştirilmesinin desteklenmesi, söz konusu alandaki mühendislik ve teknik bilgi birikiminin artırılmasına ve mevcut tedarik zincirinin rekabet gücünün geliştirilmesine katkı yapılması da hedefleniyor.

Bu arada TEYDEB, 2018 yılı sonuna kadar makine imalat öncelikli alanında dört çağrıya çıkacak. Ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetinin destekleneceği çağrı başlıkları şöyle: “Çok Eksenli Hareket Kontrolörü Geliştirilmesi, Çok-Modüllü İmalat Sistemlerinin Geliştirilmesi, Akıllı Depolama ve Taşıma Sistemlerinin Geliştirilmesi ile İleri Düzey Takım Tezgahlarının Geliştirilmesi.”

Önümüzdeki günlerde açılacak bu çağrıların bütçe dağılımı çağrı duyularında ilan edilecek.

SAĞLIKTA ÜÇ ÇAĞRI AÇILACAK

2023’te Türkiye’nin yurtiçi tıbbi cihaz ve tıbbi malzeme ihtiyacının yüzde 20’si-nin yerli üretimle karşılanması hedefleniyor. TÜBİTAK TEYDEB’de önümüzdeki günlerde açacağı çağrıyla bu hedefe bir adım daha yaklaşılmasını öngörüyor. 2018 yılı çağrı planında biyomedikal, bi-yomalzeme ve tanı kiti dahil sağlık alanmda açılacak çağrılarla sözleşmeye bağlanacağı tahmin edilen projelerde üç yıllık dönemde 45.1 milyon TL destek kullandırılması planlanıyor.

TÜBİTAK, önümüzdeki günlerde sağlık öncelikli alanında açacağı “Biyomedikal Ekipmanlar-Cerrahi/Anatomi/ Biyofizik/ Fizyoloji Simülatörleri Çağrısı” ile ulusal sağlık teknolojileri sektörünün biyomedikal ekipman ve sistemler alanında yenilikçi ve rekabetçi yönünün geliştirilmesini, yerli markalaşmaya katkı sağlanmasını, dışa bağımlılığın azaltılmasını, ileri teknolojili katma değeri yüksek ürünlerin üretilerek sağlık alanındaki dış ticaret açığının kapatılmasına katkı sağlanmasını amaçlıyor.

TANI KİT VE ÇİPLERİ

“Kardiyak Destek Teknolojileri ve Cihazlarının Geliştirilmesi Çağrısı” ile vatandaşların yaşam kalitesi ve süresinin yükseltilmesi, ekonomik, sosyal ve kültürel hayata bilinçli, aktif ve sağlıklı bir şekilde katılımlarının sağlanması, sektördeki dış ticaret açığının minimize edilmesi, ileri teknolojili, katma değeri yüksek ürünleri de geliştirip üretebilen ve uluslararası standartların oluşumunda etkili küresel bir oyuncu olunması beklentiler arasında yer alıyor.

Yılsonuna kadar sağlık öncelikli alanında açılacak üçüncü çağrı ise “Mikrobiyoloji, İmmünoloji ve Biyokimyasallar Tanı Kitleri Geliştirilmesi” olacak. Diyagnostik tanı kitleri ve çiplerinin Türkiye imkanları ile yerli olarak maliyet etkin şekilde üretilmesine, bu alanda ithalata bağımlılığın azaltılmasına ve akademik/ mühendislik bilgi birikiminin artırılmasına katkı sunulması bekleniyor. Ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetlerinin destekleneceği bu üç çağrının proje üst sınırı ve çağrı bütçesi üst sınırı, önümüzdeki günlerde çıkılacak çağrı duyurularında yer alacak.

YENİLİKÇİ TEKNOLOJİLER

TEYDEB Çağrı Planına göre, enerji öncelikli alanlarında 2018 yılı sonuna kadar dört çağrıya çıkılacak. Ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetlerinin destekleneceği çağrılardan ilki “Karbondioksit Yakalama ve Tutma Teknolojilerinin Geliştirilmesi” olacak. Çağrı ile kömürle çalışan termik santrallerde karbondioksit yakalama ve tutma teknolojilerinin ekonomik performansı artırılırken, karbondioksitin yan ürünlerde değerlendirilmesine yönelik yenilikçi çalışmaların da önü açılacak.

“Buhar ve Gaz Türbini Pilot Demons-trasyonu Çağrısı” ile yüksek verimli atık ısı geri kazanırdı miktrotürbinler olmak üzere izentropik verimi yüksek olan küçük kapasiteli buhar ve gaz türbini prototiplerinin enerji yoğun sanayi sektörü enerji sistemlerinde pilot entegrasyonu hedefleniyor.

“Verimli Bileşik Isı Güç ve Üçlü Üretim Sistemlerinin Geliştirilmesi Çağrısı” ile bileşik ısı güç ve üçlü üretim sistemlerinin konutlarda uygulaması için mini ve mikro kapasitelerde toplam verimin çıkartılması amacına hizmet edecek şekilde prototip ekipmanlarının /elemanlarının iyileştirilmesi, ticari hale getirilmesi ve ilgili sistemlere pilot entegrasyonu ve geliştirilen prototip ekipman/elemanların entegrasyonlarının ve demonstrasyonlarının yapılması öngörülüyor. Enerji alanında bu yıl açılması planlanan son çağrı ise “Yenilikçi Yerli Pil Teknolojilerinin Maliyet Etkin Olarak Ticari Ürüne Dönüştürülmesi Çağrısı.” Çağrı çerçevesinde maliyet etkin olarak ticari ürüne dönüştürülmesi planlanan yenilikçi yerli pil teknolojileri şöyle: “Post-lityum ve magnezyum piller, sodyum iyon piller ve lityum-kükürt piller, redoks akışlı pil, enerji üretimi için fotovoltaik piller, yüksek kapasite, güvenlik ve uzun ömür için post-lityum piller, süperkapasitörler.”

GIDALARIN RAF ÖMRÜ

TEYDEB’in 2018 yılında çağrı açacağı öncelikli alanlar arasında gıda da yer alıyor. Çağrı Planı’na göre gıda alanında açılacak çağrılarda ortalama üç yıllık projelendirme döneminde gerçekleşmesi tahmin edilen destek tutarı 24.6 milyon TL olarak öngörülüyor. Yine plana göre önümüzdeki günlerde gıda öncelikli alanında iki çağrı açüması planlanıyor. Ortaklı ve ortaksız başvurular için proje bütçesi üst sınırı ve çağrı bütçesi üst sınırı çağrılarla açıklanacak.

Gıda alanında açılacak çağrılardan biri “Raf Ömrünün Uzatılmasına Yönelik İleri Gıda İşleme Teknolojilerinin Geliştirilmesi Çağrısı.” Gıda üretim teknolojileri alanında açılan çağrı ile katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesi, yeni teknolojilerin takip edilerek verimlilik artışı sağlanması hedefleniyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Kuru Meyve Mamulleri Sektörü Proje Raporu’nda, dünya kuru meyve mamulleri ihracatında Türkiye’nin payı yüzde 11 civarında olup, bunun 2023’e kadar yüzde 25 seviyesine çıkarılması ve Türk kuru meyveleri imajının dış piyasalarda oluşturulması öngörülüyor.

Yıllık 50 milyon ton yaş meyve-sebze üretimi ve geniş ürün yelpazesiyle dünyanın önde gelen üretici ülkelerinden biri olan Türkiye’nin uygun olmayan kurutma şartlarından dolayı ihracatta zaman zaman sorunlarla karşılaşılıyor. Bu da ülke ekonomisine kayıp olarak yansıyor. Raf ömrünün uzatılmasına yönelik açılacak çağrı ile öngörülen ihracat yüzdesine ve ticari imaja ulaşmak için Türkiye’nin uluslararası pazarlardaki payının ve sürdürülebilir rekabet gücünün artırılması hedefleniyor.

DIŞA BAĞIMLILIK AZALACAK

Gıda alanında açılacak diğer çağrı ise “Sanayiye Yönelik Katkı Maddelerinin ve Yardımcı Maddelerini Geliştirilmesi” olacak. Gıda katkı maddeleri alt başlığındaki çağrı ile Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltmaya yönelik gıda katkı maddeleri ve yardımcı maddelerin üretimi ve analiz yöntemlerinin geliştirilmesi, iyileştirilmesi bekleniyor. Çağrı ile gelişmiş gıda endüstrisine sahip olmasına karşın gıda katkıları noktasında büyük oranda dışa bağımlılığı olan Türkiye’nin, bu bağımlılığının azaltılması hedefleniyor. Bu çerçevede gıda katkı maddeleri ve yardımcı maddelerin üretimi ve analiz yöntemlerinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi öngörülüyor.

Kimyasal katkılar yerine bakteriyozin gibi mikrobiyel katkıların yerli olarak geliştirilmesi, doğal gıda boyaları/renklendiriciler, koruyucular, aroma maddeleri, enzimler, enzim modifiye ürünler, kıvam artırıcılar, baharat, tatlandırıcılar ve organik asitlerin geliştirilmesi hedefler arasında yer alıyor.

Girişimciye teknogirişim desteği

TEYDEB Çağrı Planı’na göre girişimcilik alanında 30 milyon TL bütçeli “Teknogirişim Sermayesi Desteği Çağrısı” açılacak. TÜBİTAK bu çağrı ile girişimcilerin yenilikçi iş fikirleri, girişimcilik eğitimi, rehberlik hizmeti ve teminat alınmaksızın hibe destek verilmesi dahil uygun fınansal desteklerle, yeni bir ürün, hizmet ya da üretim teknolojilerine dönüştürülmesini sağlayacak faaliyetler desteklenecek.

Ürün ve teknoloji geliştirme faaliyetlerinin destekleneceği çağrı ile teknoloji tabanlı firmaların kurulması, ekonomide ve ihracatta ileri teknoloji içeren ürün ve hizmetlerin oranının yükseltilmesi, genç firmaların yerleşik büyük teknoloji firmaları ile işbirliklerinin sağlanması ve sürdürülmesi, kurulan firmalarda nitelikli istihdamın artırılması öngörülüyor.

Bilim İnsanlarının Yurda Dönüş Seferberliği Programı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki hafta açıkladığı 100 Günlük İcraat Programı’nda, TÜBİTAK’ın önemli projeleri de yer alıyor. İlk 100 günde TÜBİTAK BİDEB tarafından sanayinin nitelikli insan kaynağı ihtiyacının karşılanması için sanayi doktora programı başlatılarak 500 Sanayi Doktora Programı öğrencisi desteklenecek.

Milli teknoloji hamlesinde stratejik değer taşıyan alanlarda yürütülecek makro projelere katkı sağlamak üzere Bilim İnsanlarının Yurda Dönüş Seferberliği Programı ilan edilecek. Bilim Merkezleri desteklenmeye devam edecek ve 81 İlde 100 Deneyap Teknoloji Atölyesi Kuruluş Sözleşmesi İmzalanacak. TÜBİTAK SAGE tarafından üretilen, SOM-J füzesinin F-35 uçağı île yerde ilk testi gerçekleştirilecek. Hassas Güdüm Kiti-3 (HGK) Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girmek üzere teslim edilecek. Hassas Güdüm Kiti-4 (HGK] Projesi’nin yer testleriyle F4 ve F16 savaş uçakları üzerinde esir taşıma testleri tamamlanacak. Kanatlı Güdüm Kiti’nin (KGK) Hava Kuvvetleri Komutanlığına 100 adet teslimatı tamamlanacak. Yüksek güçlü lazer silah sistemlerinin araca takılı testleri yapılacak. TÜBİTAK BİLGEM tarafından üretilen Elektronik Kripto Anahtar Dağıtım Sistemi (EKADAS] Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edilecek. TÜBİTAK SAGE’de insansız hava araçlarına [İHA] taarruz yeteneği kazandıracak olan BOZOK mühimmatın ilk uçuş testi ve ilk atış testi gerçekleştirilecek. TÜBİTAK UZAY tarafından yürütülen Türksat 6A, İMECE ve MİYEG projelerinin ön tasarım ve kritik tasarım aşamaları tamamlanacak.

Yurtdışından gelen araştırmacılara 5.050 euro maaş

TÜBİTAK, Uluslararası Deneyimli Araştırmacılar Destek Programı’nın ilk çağrısını açtı. AB Komisyonu Yürütme Ajansı ile yapılan sözleşme kapsamında açılan çağrı ile yurtdışından Türkiye’ye gelecek araştırmacılara aylık brüt 5.050 euro maaş ve 800 euro araştırma, eğitim ve ağ kurma bütçesi verilecek. BİDEB tarafından beş yıl süre ile yürütülecek olan proje kapsamında dört ayrı çağrı yayınlanacak ve her çağrıda 25 olmak üzere toplam 100 Türk ya da yabancı araştırmacı yurtdışından Türkiye’deki akademi ve sanayi kuruluşlarına jpP araştırma yapmak üzere davet edilecek.

Araştırmacılar projelerini Türkiye’de bir üniversite veya sanayi kurum/kuruluşlarında yürütmek üzere başvuru yapabilecek. Mülteci statüsündeki araştırmacılar ve büyük sanayi kuruluşu, KOBİ, STK gibi akademik olmayan kuruluşlara gelmek üzere başvuru yapan araştırmacılar için esnetilmiş başvuru şartları olacak. Araştırmacılar altı aya kadar mevcut kuruluşlarından farklı bir kuruluşta Aynca engelli araştırmacıların ek ihtiyaçları için de ek destek imkânı sağlanabilecek.

Programı’nın toplam bütçesi yaklaşık 14 milyon euro olup proje bütçesinin yüzde 45’i Avrupa Komisyonu’ndan, geri kalan kısmı ise TÜBİTAK tarafından karşılanacak.

Başvurular https://e-bideb.tubitak.gov.tr/basvuruacikprogramlar.htm adresinden Prof. Dr. yapılabiliyor. Son başvuru tarihi 31 Ekim 2018 Haşan Mandal olacak.

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Haşan Mandal, çağrıya ilişkin yaptığı bir açıklamada yeni açılan çağrıya, dolaşım desteğini eklediklerini belirterek, proje kapsamında desteklenen araştırıcıların ihtiyaç duymaları halinde altı ay süreyle yurtiçinde ya da dışındaki başka kurumlara gidebileceğini ifade etti.

Çağrı planları iki yıllık olacak

TEYDEB çağrı planları bu yıldan itibaren düzenli olarak hazırlanacak. Destek uygulama sürecinde çalışma planı kapsamında açılması planlanan çağrıların detayları tamamlanarak çağrı duyurularının hazırlanıp yayınlanması, destek başvurularının alınması, yeni ve sadeleştirilmiş yöntemlerle başvuruların değerlendirilerek desteklenecek projelerin belirlenmesi ve idari/mali olarak izlenmesi sağlanacak. Değerlendirme sürecinde çağrılar tamamlandıktan sonra TÜBİTAK içinden ve dışından gelen taleplere yönelik planlanan-sağlanan desteklerin hedeflerine ulaşıp beklenen etkileri sağlayıp sağlamadıkları analiz edilerek ilgili paydaşlara raporlanacak ve tüm sürecin iyileştirilebilmesi için diğer süreçlere geri beslemeler yapılacak. Değerlendirme sonuçları ve yeni talepler doğrultusunda çalışma planı dokümanı her yıl sonraki iki seneyi kapsayacak biçimde güncellenecek. 2018 yılı planı istisnai olarak bir yıllık olarak hazırlandı. TEYDEB çağrı planı tüm yıl içerisinde dönemsel olarak ve öncelikli alanlarda hangi çağrılara çıkılacağını içereceği için yeni sistematiğin en kritik bileşeni olarak, paydaşlara yeterli hazırlık yapma ve işbirlikleri kurmak için zaman sunacak.

Yenilik Destek Programında neler var?

Yenilik Destek Programı bileşenlerinden olan Sanayi Destekleri (SADE) çağrıları ile proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik, araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik amaçlı girişimcilik, ülke ihtiyaçlarına yönelik veya öncelikli alanlarda, sektörel veya bölgesel proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik faaliyetleri destekleniyor. Ayrıca üniversite/kamu araştırma merkez ve enstitülerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin, özel sektöre aktarılarak ekonomik değere dönüştürülmesine yönelik faaliyetler de destek kapsamında yer alıyor. Arayüz Destekleri (AYDE) çağrılarında ise; SADE çağrılarında etkin ve verimli sonuçlar alınabilmesi için yenilik

ve girişimcilik alanlarında kapasite artırıcı ve kamu-üniversite-sanayi işbirliklerinde kolaylaştırıcı mekanizmalar oluşturulması ve yürütülmesine yönelik faaliyetler destek kapsamında bulunuyor. Kuruluşların kendi aralarında ve diğer araştırma kurumlarıyla teknoloji ve yenilik odaklı işbirliği ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturmalarına yönelik faaliyetleri, özel sektör, üniversite ile araştırma kurum ve kuruluşlarının işbirliği yapmasını sağlayacak faaliyetler ve bu iş birliğini kolaylaştıracak teknoloji transfer ofisleri, proje geliştirme, bilgi lisanslama, bilgi aktarım merkezleri ve benzeri ortamların faaliyetleri destekleniyor.

Sanayi desteği çağrılara 1.1 milyar TL

2018 yılı TEYDEB Çağrı Planı çerçevesinde açılacak tüm çağrılarda ortalama üç yıllık olarak planlanan proje sürelerine göre sözleşme altına alınarak gerçekleşmesi tahmin edilen destek tutarı 1.2 milyar TL olacak. 2018 yılı içerisinde mevcut programlarla desteklenen projelerin bütçeleri de bu bütçeye dahil olduğunu hatırlatmakta fayda var.

2018’de açılacak çağrılarla sözleşme altına alınacak Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması [SAYEM] dahil AYDE projeleri için öngörülen tahmini bütçe 109.4 milyon TL.

AYDE çerçevesinde yenilik kapasitesi artırılmasına yönelik bu yıl içinde toplam beş çağrıya çıkılması planlanıyor. Yılın ilk yarısında arayüz destekleri kapsamında “Teknogirişim 1. Aşama Uygulayıcı Kuruluşlar” çağrısını çıkılmıştı. Yılın ikinci yarısında bu alanda 4 çağrıya daha çıkılması hedefleniyor.

2018 yılında SADE kapsamında toplam 43 çağrıya çıkılması, üç yıllık olarak planlanan proje sürelerine göre sözleşme altına alınarak yaklaşık 1.1 milyar TL’lik destek kullandırılması öngörülüyor.

Mustafa VARANK / Sanayi ve Teknoloji Bakanı
“Tematik alanlarda da çağrılar açılacak”

TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) çatısı altında 10 farklı destek programı ile sağlanan destekler yerine Sanayi Destekleri ve Arayüz Destekleri olmak üzere iki başlık altında açılacak çağrılardan oluşan yeni bir destek sistemi oluşturduk.

Bu sayede sanayimizin geldiği aşamadan yönelmesi gereken ileri aşamaya doğru tüm kesimlerin, üniversitelerimiz, sanayicilerimiz ve kamunun ortak rotası doğrultusunda daha planlı ve etkileri ölçülebilen bir sistem oluşturulması hedeflendi. Yeni destek sisteminde yer alan TEYDEB Çağrı Planı bu hedefin uygulama aracıdır. Bu amaçlarla açtığımız ilk çağrı ‘tabandan tavana’ yaklaşımını yansıtan bütün sektörlerimize ve her ölçekteki firmalarımızın tek tek veya ortaklı Ar-Ge proje başvurusuna açık genel bir çağrıdır. Bunun yanında, ulusal bilim teknoloji yenilik ‘ stratejimiz doğrultusunda belirlenmiş tematik alanlarda da yakın zamanda çağrılarımız açılacak. Ayrıca, kapasite geliştirme ve ekosistemi güçlendirme işlevleriyle donanan arayüz kuruluşlarını kapsayacak çağrılar ise yine 2018 Çağrı Planı içinde yer alıyor. Bir plan dahilinde bu çağrılar da açılacak.

100 Günlük İcraat Programı : içerisinde yer alan iki eylem planımızdan özel olarak bahsetmek isterim. Bunlardan ilki olan  Tech-InvesTR programıyla yüksek teknoloji erken aşama şirketlerin Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri sonucu m ortaya çıkan ürün ve teknolojilerini ticarileştirme süreçlerinde ihtiyaç duyacakları sermayenin girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması’ amaçlanıyor. Bunun için çağrı bütçesi 100 milyon TL olarak ilan edildi. İkincisi ise, ilk kez çağrıya çıkılan Sanayi Yenilik Ağları Mekanizması (SAYEM) desteğine yönelik program. Bu destek 11 kapsamında, ithalat bağımlılığını gidererek, cari açığın düşürülmesine F ve yüksek teknolojili ürün ihracatının artırılmasına katkı verecek çalışmalar yürütmek üzere özel sektör liderliğinde oluşturulacak sanayi yenilik ağları desteklenecek.

Rahmi AKTEPE / Türkiye Bilişim Derneği Başkanı
“Türkiye’nin dijital dönüşüm konusundaki niyeti samimi”

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kapsamında bir ekosistem oluşturulduğuna inanıyoruz. Özellikle yeni birimler ve bu birimlere yapılan atamalardaki liyakat konusu bizi umutlandırıyor. Biliyoruz ve umuyoruz ki zaman geçtikçe buraya atanan kişiler bu atanma anlayışına bağlı kalır ve bu düzen içinde çalışırlar. KOBİ’lerin ekonomiyi şekillendiren yapısı nedeniyle, dijital dönüşümlerinin öncelikli olarak sağlanmasını önemsiyoruz. TÜBİTAK ve KOSGEB gibi kurumların da bu ekosistemin oluşturulması için ihtiyaç duyulan belirli konuları tespit edip, teşvik etmesi, çağrılara çıkması da önemli. Bu konuda atılan adımları, Türkiye’nin djjital dönüşüm konusundaki niyetinin samimi olduğunun bir göstergesi diye algılıyoruz. Türkiye Bilişim Derneği olarak da bu algıya her zaman destek vereceğimize söz veriyoruz.

Prof. Dr. Murat YÜLEK / İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi
“Yeni çağrılar gelecek”

TEYDEB kuruluşundan itibaren Ar-Ge ve teknoloji a mM birikimlinde özel sektörü desteklemek üzere fonlama yapıyor. Son 10 senede TÜBİTAK’ın bütçesi ve toplam Ar-Ge destekleri rekor kırdı. Bunun içinde TEYDEB’in payı da arttı. Devamlı iyileştirme süreci yaşanıyor. Açılacak her yeni çağrıda ekosistemi destekleyecek ne yapabiliriz diye düşünülüyor.

Bu süreç ileride de devam edecek. TEYDEB’de ve diğer TÜBİTAK desteklerinde de şu anki ana mesele ticarileşmeyi desteklemek. TÜBİTAK verdiği desteklerde belli bir noktaya geldi. Yeni araştırmalarla çok güzel sonuçlar, başarılar elde ediliyor. Fakat ticari aşamaya gelipde, özel sektör şirketlerinin teknoloji ürünlerini sürdürülebilir şekilde piyasaya sokması, hatta ihracata dönüştürmesi, başarılmadıkça, TÜBİTAK olarak yapılmaya çalışılan bu fonlamanın sosyal getirisi yeterli bulunmayacak.

Türkiye ve dünya şartları değişiyor. Türkiye’de özel sektörün kendine has şartları var. Buna adapte olabilmek için, ticarileşmeyi destekleyici yeni çağrılar gelecek. TÜBİTAK’ın mevzuatı buna çok uygun. Her çağrı kendi başına yeni bir yöntem. TÜBİTAK’ın açtığı çağrılarda, TÜBİTAK ana mevzuatı ile çelişmemek üzere istenilen yaratıcılık yapılabiliyor.

Nezih KULEYİN / Türkiye Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Serbest Meslek Mensuplan ve Yöneticileri Vakfı [TOSYÖV] Başkanı
“İleri teknoloji üretemezsek, bir süre sonra tıkanırız”

Burada çağrılara teklif verecek firma ve kuruluşların destekleri doğru anlamaları, doğru desteği bulmaları önemli. Birçok destek mekanizmalarının olması kafaları karıştıran bir faktör. Sadeleşmeye gidilmesi bu açıdan önemli. Teknogirişimlere desteğin artırılması gerekiyor. Türkiye teknogirişimlere destek veriyor ancak hala şu anda teknokentler dahil, yurtdışına sattığımız ileri teknoloji yok. Orta ve orta altı teknolojileri satıyoruz. Teknogirişimin orta üstü ve yükseğe çıkması için de bir takım yöntemler geliştirmek lazım. Yıllardır teknokentler var ancak yurtdışına sattığımız ileri teknoloji ürünler yok. Orta ve orta altı teknolojiler satıyoruz. Bu, ileri teknoloji üretir hala gelemezsek bir süre sonra tıkanacağız anlamına geliyor. Türkiye’de çok proje yapılıyor, bunun ne kadarı sonuçlandırılıyor diye bakmak lazım. Ar-Ge projelerinin sadece Ar-Ge projesi olmaması lazım. Ar-Ge projelerinin kullanılabilir hale gelmesi, ticarileştirilmesi gerekiyor.

Doç. Dr. Gürer BUDAK / Nanobiomed Eğitim Bilişim Danışmanlık Ar-Ge Kurucu Direktörü
“Önümüzdeki 30 yılı kurtarma şansımız var”

TÜBİTAK’ın yeni başkanı Prof. Dr. Haşan Mandal, sektörü ve bilim camiasını çok iyi tanıyan bir kişi. Sektörün neye ihtiyacı olduğunu biliyor, ona göre adımlar atıyor. 2018 Yenilik Destek Programı’na geçiş yılı olacak. Destekler çağrı tabanlı olarak verilecek. TEYDEB Çağrı Planlarının önceden duyurulması hem proje hazırlayacak hem de ortaklıklar kuracaklar için çok faydalı bir yenilik. Destekliyorum. Bilim adamı yetiştirme programlarıyla, sıfırdan başlayıp, önümüzdeki 30 yılı kurtarma şansımız var. Hiçbir zaman geç kalınmış sayılmaz. Özendirir, cazibe sağlar. Ancak bilim insanlarını maaşla, programla Türkiye’ye gelmeye ikna etmek zor. Bilim insanları, paranın dışındaki faktörlere de bakıyor. Sosyal ilişkiler, altyapının niteliği, kurumların bilime bakış açısı gibi kriterleri değerlendiriyor. 0 nedenle, bilim insanlarının arayacağı diğer kriterlerin de cazip hale getirilmesi gerekiyor.

Faruk İNALTEKİN / Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü
“Hedefimiz ileri teknolojiye geçiş”

Desteklerde ‘çağrı’ odağının olması önemli bir gelişme. Belirlenen ihtiyaçlara göre çağrılara çıkılacak. Çağrı Planı’na baktığımızda çok spesifik başlıklar olduğunu, potansiyel ihtiyaçlara göre çağrıların hazırlandığını görüyoruz. İhtiyaçlara göre sanayi ve KOBİ tarafındaki teknolojilerin, altyapıların oluşturulması öngörülüyor. Usulünce bir proje hazırlamak için uzun süre gerekiyor. Bu projelere başvuranlar genelde KOBİ’ler. KOBİ’lerin bu tür projeleri hazırlamaya yönelik özel birimleri olmadığı için zamanları daha kıymetli oluyor, daha odaklı çalışmaları gerekiyor. O nedenle çağrı takviminin önden açıklanması, projesi olan KOBİ’ler için büyük bir fırsat. Bugün Türkiye’de teknoparklarda yaygın olarak kullanılan teknoloji orta yüksek ve orta düşük. İleri teknoloji de var ama istenilen seviyede değil. Bizim şu anda teknoparklar olarak asıl hedefimiz orta yüksekten ileri teknolojiye geçiş için kurgu yapmak. Bizim ileri teknoloji üretebilmemiz için desteklenmemiz gerekecek.

Spesifik olarak bu dönüşümü sağlayacak bir enstrüman yok. Destek sisteminin buna göre kurgulanması lazım. İleri teknoloji hamlesinin oldukça gerisindeyiz ancak 15 yılda 30 yıldan fazla yol aldık. Eksiğimiz çok. Birçok destek mekanizması da bu eksiklerimizi kapatmamız için kurgulanıyor. O yüzden bunları birlikte düşündüğümüzde ümitliyiz, başaracağımıza inanıyoruz.

Hilal ÜNAL TÜRKAN / Gökser Makine Genel Müdür Yardımcısı
“Avans ödemelerinde KOBİ’ler daha avantajlı olmalı”

Dünyadaki büyük bütçeli destek programlarına baktığımız zaman genelde çağrılı sistem var. Bu çağrılara, ülkenin ihtiyaçlarına yönelik çıkılıyor. Hangi çağrılara çıkılacağının daha önceden duyurulması da, ortak bulmak, o ortaklığın içinde proje için gerekli insan kaynağının oluşturulmasını sağlamak için önemli bir fırsat. Bu dünyada kabul görmüş bir yöntem. Mevcut uygulamada birçok destek vardı. Bir KOBİ için bu destekleri algılamak, doğrusunu seçmek zor oluyordu. Deneyimli KOBİ’ler bunu başarabiliyordu ama daha küçük çaptakiler zorlanıyordu. TEYDEB desteklerinin sadeleştirilmesi bu açıdan önemli. Ar-Ge projelerinde avans uygulamasına geçilmesi çok önemli. AB’de yüzde 60’ı avans olarak alınabiliyor. Daha sonra ara raporlarda diğerleri tamamlanıyor. Bu yüzden birçok KOBİ başvurabiliyor. Türkiye’de de avans uygulamasına gidildi. Ancak KOBİ’ler bu konuda ayrıştırılarak, daha fazla avantajlı konuma getirilebilirdi. Önemli olan burada nitelikli Ar-Ge yaratmak. Teknoparklarda nitelikli Ar-Ge yapan firmalar var. Bunları destekleyici önlemler almak, AR-Ge’yi ve sanayiyi geliştirecektir diye düşünüyorum.

Hülya Genç Sertkaya